AKADEM<İ>KTİSAT

 

 

TÜRKİYE EKONOMİSİNİN 2007 YILINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

 

 

 

İÇİNDEKİLER:

 

HAVADİS

 

1) REEL KESİM

1-A) BÜYÜME

1-B) SANAYİ

1-C) İSTİHDAM

 

2) FİNANSAL KESİM

2-A) FİYATLAR

2-B) PARASAL GÖSTERGELER

2-C) FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARI

2-D) FİNANSAL KURULUŞLAR

 

3) KAMU MALİYESİ KESİMİ

3-A) BÜTÇE GELİŞMELERİ

3-B) BORÇ VERİLERİ

 

4) DIŞ İŞLEMLER KESİMİ

4-A) ÖDEMELER DENGESİ

4-B) MAL TİCARETİ

4-C) HİZMET TİCARETİ

 

BAZI DEĞERLENDİRMELER VE TEKLİFLER

 

 

 

HAVADİS:

            Bu çalışmada, Türkiye’de 2007 yılında meydana gelen ekonomik gelişmelere ilişkin ayrıntılı sektörel analizler ve değerlendirmeler yapılmaktadır. Çalışma öncesinde, 2007’de Türkiye’de ve dünyada meydana gelen birtakım sosyo-ekonomik, siyasî, hukukî ve kültürel nitelikli gelişmeler sunulmaktadır:

·         01 Ocak: 2007 yılı ile birlikte Romanya ve Bulgaristan, AB üyesi oldu.

·         03 Ocak: FBI, ABD’nin Guantanamo Üssü’nde bulunan tutuklulara işkence ve kötü muamele yapıldığını öne sürdü.

·         04 Ocak: ABD Temsilciler Meclisi üyeliğine seçilen ilk Müslüman milletvekili olan Keith Ellison, Kur’an-ı Kerim’e el basarak yemin etti.

·         04 Ocak: Eski bakanlardan Mustafa Taşar, Afyonkarahisar’da geçirdiği trafik kazası sonucu hayatını kaybetti.

·         08 Ocak: Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Türkiye’yle ilişkilerin “ülkelerin iç işlerine müdahale edilmemesi temelinde sürdürülmesi” gerektiğini söyledi.

·         09 Ocak: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Türkiye’nin azınlık vakıflarının mülkiyet haklarını ihlal ettiğine karar verdi.

·         10 Ocak: Hamas’ın siyasî büro şefi Halid Meşal, İsrail’in varlığının bir realite olduğunu söyledi.

·         10 Ocak: İsrail Bilim, Kültür ve Spor Bakanlığı koltuğuna İşçi Parti’li milletvekili Raleb Macadele atandı. Böylece İsrail’de ilk kez bir Arap (Dürzî) milletvekili bakan oldu.

·         12 Ocak: İnsan Hakları İzleme Örgütü, dünyada insan haklarının durumunu incelediği yıllık raporunda, Türkiye’ye ağır eleştiriler yöneltti.

·         13 Ocak: Kürt sorunlarının ele alındığı “Türkiye Barışını Arıyor” başlıklı konferans, 13-14 Ocak tarihlerinde Ankara’da yapıldı.

·         14 Ocak: İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Venezüella, Ekvador, Nikaragua ve Bolivya’yı kapsayan Latin Amerika turuna çıktı.

·         16 Ocak: Almanya’nın Bavyera eyaleti Anayasa Mahkemesi, okullarda türbanla ders verilmesini yasaklayan kararı onayladı.

·         18 Ocak: MİT’in eski Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş, PKK ve Kürt sorunuyla ilgili bugüne kadar uygulanan politikaların başarısız olduğunu söyledi.

·         19 Ocak: Agos gazetesinin Ermeni asıllı Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink, gazete girişinde uğradığı silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti.

·         20 Ocak: Almanya Başbakanı Angela Merkel, AB’nin Hıristiyan kökenini açıkça beyan etmesini istedi.

·         22 Ocak: Somali’de İslam Mahkemeleri Birliği’nin önde gelen liderlerinden Şeyh Şerif Şeyh Ahmed, Kenya Hükûmetine teslim oldu.

·         23 Ocak: Bolu Tüneli, Başbakan Tayyip Erdoğan ile İtalya Başbakanı Romano Prodi’nin katıldığı törenle tek yönlü olarak (İstanbul-Ankara) trafiğe açıldı.

·         24 Ocak: Dış İşleri eski Bakanı İsmail Cem hayatını kaybetti.

·         24 Ocak: Ermenistan Dış İşleri Bakan Yardımcısı Arman Kirakosyan, Erivan’ın Ankara ile ön koşulsuz diplomatik ilişki kurmaya hazır olduğunu açıkladı.

·         25 Ocak: Yargıtay, Niğde Millî Eğitim Müdürü Yaşar Sezgin’i yargı kararına rağmen görevine iade etmeyen MEB Müsteşarı Necat Birinci’yi hapis cezasına mahkum etti.

·         28 Ocak: Dünya Ekonomik Forumu 2007 toplantısı, 26-28 Ocak tarihlerinde Davos’ta yapıldı.

·         28 Ocak: Dünya Bankası Başkanı Paul Wolfowitz, temaslarda bulunmak üzere İstanbul’a geldi.

·         29 Ocak: Sümerbank davasında yargılanan Hayyam Garipoğlu, “bankayı aracı kılmak suretiyle dolandırıcılık” ve “zimmet” suçlarından 16 yıl 7 ay 8 gün hapis cezasına çarptırıldı.

·         29 Ocak: Afrika Birliği Devlet ve Hükûmet Başkanları Zirvesi, Başbakan Erdoğan’ın da katılımıyla Etiyopya’da yapıldı.

·         30 Ocak: “Kelebek Operasyonu” davasında 108 sanık ile birlikte yargılanan Sedat Peker, 14 yıl 5 ay 10 gün hapis cezasına çarptırıldı.

·         31 Ocak: ABD Başkanı George Bush, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a doğrudan bağlı güvenlik güçlerine 86,4 milyon Dolar’lık yardım ulaştırılması talimatı verdi.

·         01 Şubat: Yargıtay Birinci Ceza Dairesi, Şemdinli davasıyla ilgili temyiz istemine ilişkin olarak görevsizlik kararı verdi.

·         07 Şubat: Anayasa Mahkemesi, yeni kurulan 15 üniversiteye kurucu rektör atanmasına ilişkin 5573 sayılı kanunu iptal ederek, yürürlüğünü durdurdu.

·         09 Şubat: Batı Trakya’da 240 imamın istihdam edilmesini öngören yasa değişikliği, Yunanistan Parlamentosu’nda onaylandı.

·         11 Şubat: Türkmenistan’da yapılan devlet başkanlığı seçimlerinde oyların %89,2’sini alan Gurbanguli Berdimuhammedov ülkenin yeni devlet başkanı oldu.

·         14 Şubat: Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Abdullah Öcalan’ın yeniden yargılanmasına gerek olmadığına hükmetti.

·         22 Şubat: KKTC Din İşleri Dairesi Başkanı Ahmet Yönlüer ile Rum Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu II. Hrisostomos, Ada’nın her iki kesiminin ibadet yerlerine saygı gösterilmesi konusunda anlaştı.

·         23 Şubat: 8. Cidde Ekonomik Forumu’na katılmak üzere Suudi Arabistan’a giden Başbakan Tayyip Erdoğan, Kral Abdullah ile bir araya geldi.

·         24 Şubat: Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, IKDP lideri Mesud Barzani ve ABD’nin Bağdat Büyükelçisi Zalmay Halilzad ülkedeki petrol kaynaklarının işletilmesi ve paylaşımı üzerinde mutabakat sağlandığını açıkladı.

·         25 Şubat: Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu yedi İslam ülkesinin Dış İşleri Bakanları, Pakistan’ın başkenti İslamabad’da Orta Doğu gündemiyle toplandı.

·         26 Şubat: Uluslararası Adalet Divanı, Bosna Savaşı sırasında Sırbistan’ın Srebrenitsa’da soykırımı durdurmadığına, Bosna’da yapılan diğer soykırım eylemlerine ise yardım ettiğini gösteren yeterli kanıt bulunmadığına karar verdi.

·         28 Şubat: Sırp Cumhuriyeti, 1992-1995 Bosna Savaşı’nın kurbanlarından özür diledi.

·         28 Şubat: IKDP lideri Mesud Barzani, MGK’nın sorunları diyalogla çözme yönündeki mesajına olumlu yanıt verme kararı aldıklarını söyledi.

·         01 Mart: Kıbrıs Rum Yönetimi ile Fransa arasında, savunma ve askerî alanlarda işbirliği anlaşması imzalandı.

·         08 Mart: Avrupa Sivil Havacılık Örgütü Eurocontrol, tüm Orta Doğu ve Güney Akdeniz üzerindeki uçuşların kontrolünü sağlayacak “hava kontrol merkezi”nin Kıbrıs Rum Kesimi’nde kurulmasına karar verdi.

·         08 Mart: Çin yönetimi, ABD Dış işleri Bakanlığı tarafından her yıl yayımlanan ülkelerin insan hakları raporuna, sekizinci kez yine bir raporla yanıt verdi.

·         09 Mart: Kıbrıs Rum Yönetimi, Ada’da krize yol açan Lokmacı barikatının, Rum tarafındaki duvarını yıktı.

·         12 Mart: Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, Kürtlerin Kerkük’e dönmesini ve kentteki Arapların eski bölgelerine gönderilmesini öngören kararı imzaladı.

·         12 Mart: İstanbul Adli Tıp Kurumu, Abdullah Öcalan’dan alınan kan, saç ve idrar örneklerinde herhangi bir zehirlenme bulgusuna rastlanmadığını belirtti.

·         13 Mart: Kıbrıs Rum Yönetimi, Ada’nın batısındaki Limnidi (Yeşilırmak) sınır kapısının “geçişlere hazır olması” amacıyla bölgede çalışmalara başladı.

·         14 Mart: Danıştay İdarî Dava Daireleri Kurulu, MEB’in Yurt dışına Lisansüstü Öğrenim İçin Gönderilecek Adayları Seçme ve Yerleştirme Kılavuzu ile bu kılavuza dayalı öğrenci gönderilmesi işleminin yürütmesini durdurdu.

·         14 Mart: İsrail Parlamentosu, “Ermeni soykırımı”nı tanımayı reddetti.

·         17 Mart: Emekli Orgeneral Hurşit Tolon, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi Silahlı Kuvvetler’in etkisiz kılınmak istendiğini söyledi.

·         19 Mart: Üyelerine silah üzerine yemin ettiren Kuvayi Milliye Derneği hakkında yasal takibat başlatıldı.

·         20 Mart: Duceyl davasında yargılanan Irak’ın eski Devlet Başkan Yardımcısı Taha Yasin Ramazan idam edildi.

·         20 Mart: İsrail’in Şubat ayında başlattığı hafriyat çalışmalarının el-Aksa Camii’ne zarar verip vermediğini incelemek üzere 7 kişilik Türkiye teknik heyeti İsrail’e gitti.

·         21 Mart: Dış İşleri Bakanı Abdullah Gül, Makedonya Dış İşleri Bakanı Antonio Miloşoski’nin daveti üzerine Makedonya’ya gitti.

·         21 Mart: İstanbul’daki Levent-İETT arazisi için yapılan ihalede açık artırmayı Sama Dubai kazandı.

·         22 Mart: İş adamı Kadir Has, geçirdiği kalp krizi sonucu hayatını kaybetti.

·         23 Mart: Basra Körfezi’nde görevli 15 İngiliz askeri, İran karasularına girdiği iddiasıyla İran yönetimi tarafından yakalanarak gözaltına alındı.

·         25 Mart: Ermenistan Başbakanı Andranik Margaryan, geçirdiği kalp krizi sonucu öldü.

·         26 Mart: Kosova’ya “kontrollü bağımsızlık” öneren BM raporu, BM Güvenlik Konseyi’ne sunuldu.

·         28 Mart: 19. Arap Birliği Zirvesi, 28-29 Mart tarihlerinde Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da yapıldı. Zirve’ye Başbakan Tayyip Erdoğan da katıldı.

·         28 Mart: Çek Cumhuriyeti, ABD’nin füze kalkanı sistemini Çek topraklarına da kurma talebiyle ilgili görüşmeler başlatmayı resmen kabul etti.

·         30 Mart: Savunma Sanayi İcra Komitesi, 52 saldırı helikopterinin alımını öngören savunma sanayi ihalesini İtalya’nın Agusto/Westland firmasına verdi.

·         31 Mart: Avrupa’daki Türkiye kökenli milletvekilleri, izolasyonların kaldırılması konusuna dikkat çekmek amacıyla KKTC’de bir zirve düzenledi.

·         31 Mart: Irak Hükûmeti, Saddam Hüseyin döneminde Kerkük’e yerleştirilen Arapların başka yere taşınması planını onayladı.

·         01 Nisan: İsrail Başbakanı Ehud Olmert, tüm Arap ülkelerinin devlet başkanlarını bir barış konferansı yapmaya çağırdı.

·         02 Nisan: Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko, parlamentoyu feshetti.

·         03 Nisan: PKK’ya yardım ve yataklık ettiği gerekçesiyle tutuklanan, Şemdinli’de bombalanan Umut Kitabevi’nin sahibi Seferi Yılmaz, serbest bırakıldı.

·         03 Nisan: Başbakan Tayyip Erdoğan, Halep Olimpiyat Stadı’nın açılış törenine katılmak üzere Suriye’ye gitti.

·         05 Nisan: Çeçenistan’da insan hakları ihlalleriyle suçlanan Rusya yanlısı Ramazan Kadirov yemin ederek devlet başkanlığı görevine başladı.

·         06 Nisan: Türkiye, Afganistan’da NATO bünyesinde Fransa ve İtalya ile dönüşümlü olarak icra ettiği Kabil Bölge Komutanlığı’nın komutasını devraldı.

·         07 Nisan: İlk büyük ihalesi 1987 yılında yapılan Karadeniz Sahil Yolu, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törenle resmen açıldı.

·         08 Nisan: DSP, Ankara’nın Sıhhiye Meydanı’nda Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Çankaya adaylığına karşı bir miting düzenledi.

·         09 Nisan: Ankara, IKDP lideri Mesud Barzani’nin Türkiye’ye yönelik açıklamalarından duyduğu rahatsızlığı ABD yönetimine iletti.

·         12 Nisan: Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt, son dönemlerde meydana gelen ve doğrudan TSK’yı ilgilendiren gelişmeler hakkında açıklama yapmak üzere bir basın toplantısı düzenledi.

·         13 Nisan: Genelkurmay Askerî Savcılığı’nın talebi üzerine Nokta dergisine polis baskını düzenlendi.

·         13 Nisan: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Harp Akademileri’nde yaptığı konuşmada Türkiye’de rejimin tehdit altında olduğunu vurguladı.

·         14 Nisan: Atatürkçü Düşünce Derneği, Ankara Tandoğan Meydanı’nda “Cumhuriyet Mitingi” düzenledi.

·         14 Nisan: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı “Öteki Rusya” koalisyonunun düzenlediği mitinge katılmak isteyen 250 kişi gözaltına alındı.

·         17 Nisan: Başbakan Tayyip Erdoğan, cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin olarak DYP lideri Mehmet Ağar ve ANAP lideri Erkan Mumcu ile görüştü.

·         17 Nisan: Dış İşleri Bakanı Abdullah Gül ve Devlet Bakanı, Baş Müzakereci Ali Babacan, 2007-2013 yılları arasında uygulanacak AB uyum programını açıkladı.

·         18 Nisan: Malatya’da, misyoner faaliyette bulunduğu iddia edilen yayınevine giren 5 kişi, içeride bulunan 3 kişiyi vahşice öldürdü.

·         18 Nisan: “Kızıltepe davası”nda Ahmet Kaymaz ve oğlu Uğur Kaymaz’ı öldürmekle suçlanan 4 polis memuru beraat etti.

·         19 Nisan: Dönem başkanlığını Türkiye’nin devraldığı 16. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Toplantısı, Belgrad’da yapıldı.

·         21 Nisan: Nokta Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Alper Görmüş, derginin kendini kapatma kararı aldığını açıkladı.

·         23 Nisan: Başbakan Tayyip Erdoğan, AKP’nin cumhurbaşkanı adayının Dış İşleri Bakanı Abdullah Gül olduğunu açıkladı.

·         24 Nisan: Rusya Federasyonu’nun ilk başkanı olan Boris Yeltsin, 76 yaşında hayatını kaybetti.

·         25 Nisan: YÖK Başkanı Erdoğan Teziç’e saldırı girişiminde bulunuldu. Girişim zanlısı yakalandı.

·         26 Nisan: AKP Amasya Milletvekili Hamza Albayrak partisinden istifa etti.

·         27 Nisan: Genelkurmay Başkanlığı, içerisinde laiklik uyarısının yer aldığı bir bildiriyi internet sitesinde yayımladı. Bildiri e-muhtıra olarak tanımlandı.

·         27 Nisan: Irak’taki savaş için fon ayrılması ve ABD askerlerinin çekilmesini öngören yasa teklifi, önce ABD Temsilciler Meclisi, ardından da Senato’da kabul edildi.

·         27 Nisan: TBMM Genel Kurulu’nda yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk tur oylamasında üçte iki çoğunluk sağlanamadığı için seçim ikinci tura kaldı. Oylamaya CHP, ANAP ve DYP katılmadı.

·         28 Nisan: Genelkurmay Başkanlığı’nın açıklamasını bakanları ile değerlendiren Başbakan Tayyip Erdoğan, cumhurbaşkanlığı seçiminde anayasal süreci işletme kararı aldıklarını açıkladı.

·         29 Nisan: İstanbul Çağlayan’da geniş katılımlı bir “Cumhuriyet mitingi” yapıldı.

·         29 Nisan: Küba’nın 48 yıllık komünist lideri Devlet Başkanı Fidel Castro tüm yetkileri devralarak yeniden makamının başına döndü.

·         30 Nisan: CHP’den istifa eden Hatay Milletvekili İnal Batu, DYP’ye katıldı.

·         01 Mayıs: Anayasa Mahkemesi, cumhurbaşkanlığı seçiminin birinci turunu oy çokluğuyla iptal etti. Mahkeme ilk 2 turda toplantı yeter sayısının 367 olması gerektiğini açıkladı.

·         01 Mayıs: AKP Afyon Milletvekili İbrahim Hakkı Aşkar partisinden istifa etti.

·         02 Mayıs: ABD Uluslararası İnanç Özgürlüğü Komisyonu’nun yıllık raporunda, Türkiye’de dinî özgürlüklerin kısıtlandığı belirtildi.

·         02 Mayıs: ABD Başkanı George Bush, Amerikan askerlerinin Irak’tan çekilmesini öngören yasayı veto etti.

·         03 Mayıs: AKP’nin, genel seçimlerin 22 Temmuz’da yapılması yönündeki önergesi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         03 Mayıs: DYP Denizli Milletvekili Ümmet Kandoğan, Genel Başkan Yardımcılığı görevinden alındı ve partiden ihraç edildi.

·         04 Mayıs: Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Başbakan Tayyip Erdoğan ile Başbakan’ın Dolmabahçe’deki çalışma ofisinde bir araya geldi.

·         04 Mayıs: İnternet ortamında işlenen suçlarla mücadeleyi öngören, elektronik ortamda işlenen suçların önlenmesine ilişkin kanun tasarısı TBMM’de kabul edildi.

·         05 Mayıs: DYP ile ANAP, Demokrat Parti altında birleşme kararı aldı.

·         05 Mayıs: CHP, cumhurbaşkanlığı seçiminin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle bir kez daha Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.

·         06 Mayıs: Cumhurbaşkanı adayı Abdullah Gül adaylıktan çekildiğini açıkladı.

·         06 Mayıs: Fransa’da cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oyların %53’ünü alan Nicolas Sarkozy cumhurbaşkanı seçildi.

·         08 Mayıs: Nükleer güç santrallerinin kurulması ve işletilmesi hakkındaki yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edildi.

·         09 Mayıs: DTP, genel seçimlere bağımsız adaylarla katılacağını açıkladı.

·         10 Mayıs: Cumhurbaşkanının halk oyuyla seçilmesini de içine alan Anayasa değişiklik paketi, 376 oyla kabul edildi.

·         10 Mayıs: Kolordu Komutanı Korgeneral Ethem Erdağı, ihalelerde görevini kötüye kullanmaktan 11 ay 25 gün hapis cezasına çarptırıldı.

·         10 Mayıs: Danıştay Başkanı Sumru Çörtoğlu, Danıştay’ın kuruluşunun 139. yılında yaptığı konuşmada irtica tehdidine gereken önemin verilmediğini söyledi.

·         11 Mayıs: Yurt Dışı Yüksek Öğretim Diplomaları Denklik Yönetmeliği’ni yenileyen YÖK, Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı derslere sahip programların diplomalarına denklik vermeme kararı aldı.

·         12 Mayıs: Rusya, Türkmenistan ve Kazakistan liderleri, Türkmen doğalgazını Kazakistan üzerinden Hazar Denizi’nin çevresini dolaşıp Rusya’ya ulaştıracak yeni doğalgaz hattı konusunda anlaştı.

·         12 Mayıs: Pakistan’ın Karaçi kentinde Pervez Müşerref’e karşı düzenlenen mitingde iktidar ve muhalefet yandaşları arasında çıkan çatışmalarda 27 kişi hayatını kaybetti.

·         13 Mayıs: İzmir’in Gündoğdu Meydanı’nda “Cumhuriyet mitingi” yapıldı.

·         13 Mayıs: Türkiye’deki 500 kadar aydın, 27 Nisan’da Genelkurmay Başkanlığı’nın internet sitesinde yer verilen muhtıraya karşı bir bildiri yayımladı.

·         16 Mayıs: Yargıtay, Şemdinli’deki bombalama davasında sanıklara verilen cezayı bozarak, dosyanın askerî mahkemede görülmesi gerektiğine karar verdi.

·         16 Mayıs: Dış İşleri Bakanı Abdullah Gül, Irak Türkmen Cephesi lideri Sedat Ergeç ile bir araya geldi.

·         17 Mayıs: CHP ve DSP, 22 Temmuz’da yapılacak milletvekili genel seçimlerinde işbirliği yapacaklarını ilan ettiler.

·         17 Mayıs: 17 yeni üniversite kurulmasına ilişkin kanun teklifi yasalaştı.

·         18 Mayıs: Komünizmin ayırdığı Rusya Ortodoks Kiliseleri ve Yurt Dışı Ortodoks Kiliseler Birliği yapılan törenle birleşti.

·         18 Mayıs: Kazakistan Parlamentosu, Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’in ömür boyu bu görevde kalmasını öngören yasa tasarısını kabul etti.

·         19 Mayıs: İran Dış işleri Bakanı Manuçehr Muttaki, İsrail’i haritadan silmek gibi bir amaçlarının olmadığını söyledi.

·         21 Mayıs: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na seçilen Abdurrahman Yalçınkaya, görevi Nuri Ok’tan devraldı.

·         21 Mayıs: Türkiye’nin Terörle Mücadele Özel Temsilcisi Edip Başer görevinden alındı. Başer’in yerine Dış İşleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Rafet Akgünay getirildi.

·         22 Mayıs: Ankara Ulus’taki Anafartalar Çarşısı’nda meydana gelen intihar saldırısında 8 kişi hayatını kaybetti.

·         22 Mayıs: Denizli’deki Kutlu Doğum Haftası’nda çocuklara ilahi okutulması ile ilgili soruşturma sonucunda, vali yardımcısına yazılı uyarı cezası verildi.

·         23 Mayıs: İki yıl önce görevinden alınan Lemi Bilgin mahkeme kararıyla Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü görevine geri döndü.

·         25 Mayıs: Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko, İç İşleri Bakanlığı’na bağlı askerî birlikleri doğrudan kendine bağladı.

·         27 Mayıs: Suriye’de devlet başkanlığı seçimleri için yapılan referandumda, seçmenlerin %97’sinden fazlası Beşar Esad’a ‘evet’ dedi.

·         28 Mayıs: ABD’nin Ankara Büyükelçiliği yetkilileri, iki Amerikan savaş uçağının Türk hava sahasını ihlal ettiğini doğruladı. Türkiye Dış İşleri Bakanlığı, sınır ihlaliyle ilgili olarak ABD’ye nota verdi.

·         28 Mayıs: Japonya’da adı malî yolsuzluğa karışan Tarım Bakanı Toşikatsu Matsuoka intihar etti.

·         29 Mayıs: Lübnan’da BM Geçici Görev Gücü kapsamında görev yapan Türkiye askerlerinin görev süresinin bir yıl daha uzatılması için hazırlanan tezkere TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         29 Mayıs: TSK, NATO çerçevesinde Kosova’da yürütülmekte olan Çok Uluslu Güney Kuvvet Komutanlığı’nı bir yıllığına Almanya’dan devraldı.

·         29 Mayıs: Rusya başarılı bir balistik füze denemesi gerçekleştirdiğini açıkladı.

·         30 Mayıs: Kuzey Irak’ın iki etkin partisi KDP’nin ve KYB’nin Ankara’ya gelme yönündeki taleplerine Dış İşleri Bakanlığı olumsuz cevap verdi.

·         31 Mayıs: ABD Başkanı George Bush, Dünya Bankası Başkanlığı’na Robert Zoellick’i atadı.

·         31 Mayıs: İngiltere Hükûmeti Kuzey Irak’taki Erbil kentine konsolos atadı.

·         02 Haziran: Polisin yetkilerinin artırılmasını öngören yasa teklifi TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         03 Haziran: Türkiye ile Ukrayna arasında uzayın araştırma ve kullanımı konularındaki işbirliği anlaşmasının onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         04 Haziran: Türkiye-AB Troykası Dış İşleri Bakanları Toplantısı, Dış İşleri Bakanı Abdullah Gül’ün ev sahipliğinde Ankara’da yapıldı.

·         04 Haziran: Moskova, ABD’nin Doğu Avrupa’ya füze kalkanı yerleştirme planlarını hayata geçirmesi durumunda Soğuk Savaş yıllarındaki tutumuna geri döneceği tehdidinde bulundu.

·         05 Haziran: KKTC’de kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu, ilk kez AİHM’de mülkiyet davası bulunan bir Rum’la anlaşma sağladı.

·         05 Haziran: İspanya’nın ayrılıkçı Bask örgütü ETA, Mart 2006’da ilan ettiği ateşkese son verdi.

·         06 Haziran: Genelkurmay Başkanlığı, Doğu ve Güney Doğu’da Şırnak, Siirt ve Hakkari illerinin bazı bölgelerini “geçici güvenlik bölgesi” ilan ederek 3 ay süreli giriş yasağı getirdi.

·         08 Haziran: ANAP, 22 Temmuz’da yapılacak seçimlere girmeme kararı aldı.

·         08 Haziran: Yüksek Seçim Kurulu, DTP’nin bağımsız aday gösterdiği eski DEP milletvekilleri Orhan Doğan, Selim Sadak ve Hatip Dicle ile Saadet Partisi tarafından aday gösterilen Necmettin Erbakan’ın adaylıklarını veto etti.

·         13 Haziran: Kadima Partisi adayı Şimon Peres, İsrail’in yeni cumhurbaşkanı seçildi.

·         14 Haziran: Danıştay, Diyarbakır’ın Sur Belediye Başkanı DTP’li Demirbaş’ın başkanlığının düşürülmesine ve belediye meclisinin feshine karar verdi.

·         14 Haziran: Filistin lideri Mahmud Abbas, Hamas Hükûmetini feshedip olağanüstü hâl ilan etti.

·         15 Haziran: YÖK, Abdullah Gül’ün kızı Kübra Gül’ün mezuniyet törenine türbanıyla katılmasına izin verildiği gerekçesiyle Bilkent Üniversitesi hakkında soruşturma başlattı.

·         15 Haziran: Hamas’ın Gazze’yi tümüyle ele geçirmesi üzerine Filistin fiilen ikiye bölündü.

·         15 Haziran: İngiltere Kraliçesi tarafından “Şeytan Ayetleri”nin yazarı Salman Rüşdi’ye şövalyelik unvanı verildi.

·         16 Haziran: ABD, Filistin’de kurulacak yeni Hükûmette Hamas’la bağlantılı bir bakanın bulunmaması hâlinde el-Fetih kontrolündeki Batı Şeria’ya ambargoyu kaldıracağını duyurdu.

·         17 Haziran: Çinli ve Rus işletmeler arasında 1,5 milyar Dolar tutarında 21 ekonomik ve ticarî işbirliği projesiyle ilgili sözleşme imzalandı.

·         17 Haziran: Amerika-İslam İlişkileri Konseyi, 2006 yılında Müslümanlara karşı ayrımcı muamelelerin %25 oranında arttığını bildirdi.

·         18 Haziran: Bir çete operasyonunda yakalanan Sedat Bucak’ın şoförü Rıfkı Özkaya’dan iki adet Jandarma İstihbarat Teşkilatı (JİT) kimliği çıktı.

·         19 Haziran: Danıştay saldırısında ve Ümraniye’deki el bombalarının ele geçirilmesinde adı geçen Emekli Yüzbaşı Muzaffer Tekin, sevk edildiği mahkeme tarafından tutuklanarak cezaevine gönderildi.

·         19 Haziran: Ordu Yardımlaşma Kurumu’na ait Oyak Bank, 2 milyar 673 milyon Dolar’a Hollandalı ING Grup’a satıldı.

·         20 Haziran: Hudson Enstitüsü’yle ilgili haberleri yalanlayan Genelkurmay Başkanlığı, bu tür haberlerin orduyu yıpratma amacıyla yapıldığını iddia etti.

·         21 Haziran: Yargıtay 8. Ceza Dairesi, Sedat Edip Bucak’ın “Susurluk Davası” kapsamında aldığı 1 yıl 15 gün hapis cezası ve bu cezanın ertelenmesine ilişkin kararı onadı.

·         22 Haziran: Yeni AB Anlaşması’nın temel unsurlarını ve yol haritasını belirleme gündemiyle toplanan AB Zirvesi, uzlaşmayla sona erdi.

·         25 Haziran: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’nün 15. yıl zirvesi, İstanbul’da gerçekleştirildi.

·         25 Haziran: Rus enerji devi Gazprom, İtalyan Eni şirketiyle yeni bir doğalgaz hattı konusunda ortaklık kurdu.

·         26 Haziran: Türkiye’nin AB’ye üyelik müzakerelerinde ‘istatistik’ ve “malî kontrol” başlıkları, Baş Müzakereci Ali Babacan’ın katılımıyla düzenlenen Hükûmetler Arası Konferans ile açıldı.

·         27 Haziran: İngiltere’de Başbakan Tony Blair, istifasını Kraliçe II. Elizabeth’e sundu. Bu göreve Maliye Bakanı Gordon Brown getirildi.

·         29 Haziran: Eski DEP milletvekili Orhan Doğan hayatını kaybetti.

·         29 Haziran: İstanbul Ümraniye’de bulunan el bombaları ile ilgili soruşturma kapsamında gözaltına alınan Emekli Binbaşı Zekeriya Öztürk tutuklandı.

·         1 Temmuz: İsrail, Filistin lideri Mahmud Abbas’ı Hamas’a karşı güçlendirmek için uzun süredir bloke ettiği vergi gelirlerini serbest bıraktı.

·         2 Temmuz: Portekiz, AB dönem başkanlığı görevini Almanya’dan devraldı.

·         3 Temmuz: Vatansever Kuvvetler Güç Birliği Hareketi Derneği Başkanı Taner Ünal’ın da aralarında bulunduğu 12 dernek mensubu tutuklandı.

·         4 Temmuz: Komutanlığı döneminde haksız kazanç edindiği gerekçesiyle, 2 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırılan Deniz Kuvvetleri eski komutanı İlhami Erdil, Tekirdağ Saray Cezaevi’ne konuldu.

·         6 Temmuz: İstanbul Bölge İdare Mahkemesi, TMSF’nin ATV televizyonu ve Sabah gazetesine el koymasını haksız bularak, yürütmenin durdurulmasına karar verdi.

·         9 Temmuz: En Az Gelişmiş Ülkeler (LDC) Bakanlar Konferansı, 50 ülkenin katılımıyla 9-10 Temmuz tarihlerinde İstanbul’da yapıldı.

·         9 Temmuz: Sabiha Gökçen Havaalanı’nın 20 yıllık işletim hakkı 3,1 milyar Dolar karşılığında Limak öncülüğündeki konsorsiyuma devredildi.

·         11 Temmuz: Pakistan’daki Lâl Mescidi isyanı, Hükûmetin başlattığı kanlı bir operasyonla sona erdirildi. Olaylar sırasında 60’a yakın kişi hayatını kaybetti.

·         14 Temmuz: NATO’nun Doğu Avrupa’ya füze kalkanı kurmasının kabul edilmesinin ardından Rusya, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması(AKKA)’ndan resmen çekildi.

·         14 Temmuz: Türkiye ile İran arasında, Türkmen ve İran doğalgazının taşınması ve İran’da üç gaz sahasının işletim hakkının Türkiye’ye verilmesine ilişkin mutabakat zaptı imzalandı.

·         15 Temmuz: AKP, İstanbul Kazlıçeşme meydanında, 1 milyonu aşkın katılımcının bulunduğu belirtilen “Millî İrade” mitingi düzenledi.

·         16 Temmuz: ABD’nin Ankara Büyükelçiliği sözcüsü Kathy Schalow, ABD’nin Türkiye ve İran arasındaki doğalgaz işbirliğine karşı olduğunu söyledi.

·         17 Temmuz: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)’nda 2 yıllık başkanlık süresi sona eren Zahid Akman, RTÜK Başkanlığı’na yeniden seçildi.

·         22 Temmuz: Türkiye’de milletvekili erken genel seçimleri yapıldı.

·         24 Temmuz: Irak Millet Meclisi yabancı şirketlere Irak’ta petrol rafinerisi kurma ve işletme izni veren yasayı kabul etti.

·         25 Temmuz: Türkiye, BM Genel Kurulu başkan yardımcılığına seçildi.

·         25 Temmuz: Arap Birliği, tarihinde ilk kez İsrail’e heyet göndererek Arap Barış Planı’nı resmen sundu.

·         27 Temmuz: Yüce Divan’da yargılanan Enerji ve Tabii Kaynaklar eski Bakanları Cumhur Ersümer ve Zeki Çakan’ın davaları sonuçlandı. 1 yıl 8 ay hapis cezası alan Ersümer’in cezası ertelendi; Çakan ise tüm suçlamalardan beraat etti.

·         27 Temmuz: İstanbul 4. İdare Mahkemesi, ‘Acarİstanbul’ villalarının yıkılması yönündeki kararın yürütmesini durdurdu.

·         27 Temmuz: Yalova Belediyesi, 17 Ağustos 1999 depreminde, Yüksek Kent Sitesi’nde hayatını kaybedenlerin yakınları tarafından açılan 40 dava sonucunda 3 milyon YTL tazminat ödemeye mahkum edildi.

·         28 Temmuz: Ankara’da CHP Genel Merkezi önünde protesto gösterisi yapan yaklaşık 300 partili, Genel Başkan Deniz Baykal’ı istifaya çağırdı.

·         29 Temmuz: Asya Kupası’nda ilk kez finale kalan Irak Millî Futbol Takımı, Suudi Arabistan’ı 1-0 yenerek kupayı aldı.

·         30 Temmuz: Yüksek Seçim Kurulu’nun 22 Temmuz milletvekili genel seçimi kesin sonuçlarına göre AKP’den 341, CHP’den 112, MHP’den 70 ve 26 Bağımsız milletvekili Meclis’e girdi.

·         30 Temmuz: Anayasa Mahkemesi, 10’dan az milletvekili olan partilerin Hazine yardımı alamayacağına karar verdi.

·         30 Temmuz: ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Arap ülkelerine yapılacak milyarlarca Dolar’lık yeni silah satış programını açıkladı.

·         30 Temmuz: İngiltere’nin yeni Başbakanı Gordon Brown, ABD Başkanı George W. Bush ile görüşmesinde, Irak konusunda ABD’ye desteklerinin sürdüğünü belirtti.

·         31 Temmuz: Türkiye; Azerbaycan, Moğolistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan’a turistik amaçlı seyahatlerde vize uygulamasını kaldırdı.

·         31 Temmuz: Irak Anayasası’na göre, Kerkük’ün statüsü ile ilgili referandum sürecinin ön şartı olan nüfus sayımı için tanınan süre doldu.

·         1 Ağustos: BM Güvenlik Konseyi, Sudan’ın Darfur bölgesine 26 bin kişilik BM-Afrika Birliği karma barış gücü gönderilmesi kararını kabul etti.

·         2 Ağustos: Yargıtay 9. Ceza Dairesi, yazar Orhan Pamuk’un “Türklüğü aşağılama” suçundan yargılandığı davanın, soruşturma ve kovuşturma izni verilmediğinden düşürülmesine ilişkin kararı onadı.

·         2 Ağustos: Rusya’nın, Kuzey Buz Denizi’ndeki karasuları ile ilgili iddialarını desteklemek için Kuzey Kutbu’nun 4 km altına gönderdiği kaşifler, deniz tabanına Rus bayrağını dikti.

·         5 Ağustos: Terörle mücadele kapsamında, telefon ve elektronik haberleşmelerin mahkeme kararı olmaksızın izlenmesini mümkün kılan tasarı, Amerikan Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi.

·         6 Ağustos: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Tayyip Erdoğan’a 60. Hükûmeti kurma görevini verdi.

·         7 Ağustos: Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, resmî bir ziyaret amacıyla Türkiye’ye geldi.

·         7 Ağustos: Moskova-Tiflis ilişkileri, Rusya’nın bir Gürcü köyüne bomba bıraktığı iddiasıyla gerildi.

·         8 Ağustos: Irak’ın güvenliğiyle ilgili uluslararası toplantı, Suriye’nin başkenti Şam’da yapıldı.

·         9 Ağustos: AKP Zonguldak Milletvekili Köksal Toptan, ilk turda 450 oyla seçilerek TBMM’nin 24. Başkanı oldu.

·         9 Ağustos: Türkiye, PKK’nın Avrupa’daki elebaşlarından Rıza Altun’u serbest bırakıp Irak’a gönderen Avusturya’yı BM’ye şikayet etti.

·         10 Ağustos: CHP Manisa Milletvekili Erdoğan Yetenç partisinden istifa etti.

·         11 Ağustos: DTP Diyarbakır Milletvekili Gültan Kışanak, Meclis’te Kürtçe yasağının kalkması gerektiğini savundu.

·         12 Ağustos: Hizbu’t-Tahrir’in Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlediği Hilafet Konferansı’na 100 bin kişi katıldı.

·         13 Ağustos: Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari; Irak Devlet Başkanı Celal Talabani’nin ve Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin lideri Mesud Barzani’nin, Irak Başbakanı Maliki’nin Türkiye ile imzaladığı mutabakat muhtırasını tam olarak desteklediğini söyledi.

·         14 Ağustos: Irak Başbakanı Nuri el-Maliki’nin, ülkedeki siyasî krizi aşmak için gündeme getirdiği uzlaşma zirvesine, Sünnî-Arap Bloku da katılma kararı aldı.

·         14 Ağustos: İran ile Irak arasında, 1980-1988 yıllarında yaşanan savaştan bu yana ilk kez Tahran’da sınır görüşmeleri yapıldı.

·         15 Ağustos: Elazığ eski bağımsız milletvekili Mehmet Ağar, 22 Temmuz’da istifa ettiği DP genel başkanlık görevine kongreye kadar devam edeceğini açıkladı.

·         16 Ağustos: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Tayyip Erdoğan’ın sunduğu yeni kabineyi yeni Cumhurbaşkanı’nın onaylaması gerektiğini söyleyerek geri çevirdi.

·         16 Ağustos: Şangay İşbirliği Örgütü’nün 7. zirvesi, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te yapıldı.

·         17 Ağustos: Rusya Devlet Başkanı Vlamidir Putin, “Rusya’nın uzun menzilli kıtalararası nükleer bombardıman uçaklarının düzenli devriyelerine yeniden başladığını” ilan etti.

·         18 Ağustos: Dokunulmazlık zırhını kaybeden 84 eski milletvekilinin dosyaları yargılanmaları için Adalet Bakanlığı’na gönderilmeye başlandı.

·         19 Ağustos: Tayland’da yolsuzluklara bulaşmış eski Başbakan Thaksin Şinavatra’yı devirerek ‘kansız’ darbeyle işbaşına gelen askerî yönetim, hazırladığı yeni anayasayı halk onayından geçirdi.

·         19 Ağustos: BBP’nin 3. Olağanüstü Kurultayı’nda Muhsin Yazıcıoğlu genel başkanlığa seçildi.

·         21 Ağustos: Türk Tarih Kurumu Başkanı Yusuf Halaçoğlu, tartışmalara neden olan ‘Kürtler Türkmendir, Kürt Alevileri ise Ermenidir’ sözlerinin yanlış anlaşıldığını söyledi.

·         21 Ağustos: Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler, Türkiyelilerin büyük tepki gösterdiği ve ayrımcılığa yol açan bir düzenleme olarak nitelendirilen Yeni Göç Yasası’nı imzaladı.

·         22 Ağustos: Amerikan Merkezi Haber Alma Teşkilatı(CIA)’nın 11 Eylül saldırılarıyla ilgili soruşturma kurulu, olayda dönemin CIA Başkanı George Tenet’in ve yardımcılarının ihmali olduğunu tespit etti.

·         23 Ağustos: Irak Dışişleri Bakanı Hoşyar Zebari, ABD önderliğindeki koalisyon güçlerinin Irak’tan erken çekilmesi hâlinde “Irak’ın çökebileceği ve bölgede çatışmaların çıkabileceği” uyarısında bulundu.

·         24 Ağustos: ASKİ Genel Müdür Yardımcıları Bülent Torun ile Zülfikar Altay’ın görevlerine son verildi.

·         26 Ağustos: Iraklı Sünnî, Şiî ve Kürt liderler, ülkedeki mezhepler arasında uzlaşma sağlamak amacıyla bir bildiri imzaladı.

·         27 Ağustos: AKP yönetimi, “sivil anayasa taslağı” üzerindeki çalışmalarına başladı.

·         28 Ağustos: TBMM Genel Kurulu’nda yapılan 3. tur oylamada 339 oy olan Abdullah Gül, Türkiye’nin 11. Cumhurbaşkanı seçildi.

·         29 Ağustos: Başbakan Tayyip Erdoğan’ın sunduğu 60. Hükûmet’in Bakanlar Kurulu listesi, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylandı.

·         29 Ağustos: Genelkurmay Başkanlığı, 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlamaları çerçevesinde düzenlenecek törenlere DTP’li vekilleri davet etmedi.

·         30 Ağustos: Türk Telekom’un eski ve yeni internet abonelerine farklı fiyat tarifesi uygulaması nedeniyle açılan dava, tüketici lehine sonuçlandı.

·         31 Ağustos: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Muhammed el-Baradey, yayımladığı raporda İran’ın BM Güvenlik Konseyi kararlarının gereklerini yerine getirmediğini belirtti.

·         31 Ağustos: Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü, Irak’ta ABD işgalinden bu yana 200 basın mensubunun öldürüldüğünü açıkladı.

·         1 Eylül: İsveç’te bir yerel gazetenin Hz. Muhammed’i tahkir eden bir eskizi (esquisse: karakalem çalışması) yayımlaması tepkiyle karşılandı.

·         3 Eylül: İngiliz askerleri Basra Sarayı’ndan çıkarak kentin kontrolünü Irak askerlerine bıraktı.

·         3 Eylül: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkesinin Soğuk Savaş sonrası yeni dünya düzeninde ‘denge rolü’ üstlenmeyi amaçladığını söyledi.

·         3 Eylül: BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, Türkiye Hükûmetinden, İstanbul’da gözaltındayken hayatını kaybeden Nijeryalı sığınmacı hakkında bilgi talep etti.

·         4 Eylül: Iraklı Kürtlere yönelik katliamlardan sorumlu tutularak idama mahkum edilen Saddam Hüseyin’in kuzeni, “Kimyasal Ali” lakaplı Ali Hasan el-Mecid’in cezası onandı.

·         4 Eylül: TBMM eski Başkanı Bülent Arınç, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Parlamenter Asamblesi Başkanlığı’na seçildi.

·         5 Eylül: Başbakan Tayyip Erdoğan başkanlığındaki 60. Hükûmet, TBMM’den güvenoyu aldı.

·         5 Eylül: KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ile Rum lider Tasos Papadopulos bir araya geldi.

·         5 Eylül: Irak’ın işgaliyle devre dışı kalan Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattı faaliyete girdi.

·         5 Eylül: ASKİ Genel Müdürü İhsan Fincan görevinden ayrıldı.

·         6 Eylül: Suriye ordusu, İsrail savaş uçaklarının Suriye’deki bazı hedefleri bombaladığını, olayda ölen ya da yaralanan olmadığını duyurdu.

·         7 Eylül: Irak’taki ABD askeri sayısı 168 bine yükseldi.

·         8 Eylül: Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Örgütü (APEC) Zirvesi, 8-9 Eylül tarihlerinde Avustralya’nın Sidney kentinde yapıldı.

·         9 Eylül: İspanya’nın Bask bölgesinin bağımsızlığı için silahlı mücadele veren ETA örgütü, İspanyol devletinin kurumlarını ‘her yerde’ vurmaya devam edeceğini duyurdu.

·         10 Eylül: ABD’nin Avrupa’ya kurmak istediği füze kalkanı projesini görüşmek üzere ABD’li ve Rus temsilciler Paris’te bir araya geldi.

·         11 Eylül: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ilk yurt içi ziyareti için Hakkari, Siirt, Şırnak ve Diyarbakır illerini kapsayan Güney Doğu Anadolu turuna başladı.

·         12 Eylül: Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, istifa eden Başbakan Mihail Fradkov’un yerine Federal Finans Gözlem Servisi Başkanı Viktor Zubkov’u atadı.

·         12 Eylül: Çin ile ABD, zehirli boya içeren oyuncak ticaretinin yasaklanması konusunda anlaştı.

·         13 Eylül: Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü (IISS) hazırladığı bir raporda, el-Kaide’nin terör tehdidinin her zamanki kadar yüksek olduğu ve daha da artacağı görüşünü dile getirildi.

·         14 Eylül: Yargıtay’ın eksik soruşturma yapıldığı gerekçesiyle bozduğu Şemdinli Davası’nın askerî mahkemede görülmesine karar verildi.

·         14 Eylül: ABD Başkanı George Bush, Irak’taki ABD birliklerinin komutanı David Petraeus’un, ‘aşamalı’ çekilme tavsiyesine uyma kararı aldı.

·         15 Eylül: ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Uluslararası Dinî Özgürlükler raporunda, Türkiye’deki din özgürlüğüne ilişkin olumlu noktalara ve çeşitli eleştirilere yer verildi.

·         15 Eylül: Irak’ta daha önce Hükûmetteki bakanlarını çeken Şiî lider Mukteda es-Sadr’ın partisi, Şiî İttifakı’ndan da ayrıldı.

·         16 Eylül: Yunanistan’da yapılan genel seçimlerin galibi, iktidardaki Kostas Karamanlis liderliğindeki Yeni Demokrasi Partisi oldu.

·         17 Eylül: Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, İran’ın nükleer çalışmalarıyla ilgili durumun, ‘en kötü şey olan savaşa hazırlıklı olmayı’ zorunlu kıldığını söyledi.

·         18 Eylül: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, ilk resmî dış ziyareti için KKTC’ye gitti.

·         19 Eylül: Olağanüstü toplanan Rektörler Komitesi, sivil anayasa taslağını görüştü.

·         21 Eylül: Başbakan Tayyip Erdoğan, 62. BM Genel Kurulu’na katılmak ve çeşitli temaslarda bulunmak üzere Waşington’a gitti.

·         22 Eylül: Amerikan Ekonomi, Enerji ve Tarım İşleri Bakanlık Müsteşarı Reuben Jeffrey, Türkiye’nin İran gazı yerine Türkmen ve Kazak gazını kullanmasını istedi.

·         22 Eylül: Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği’ne Büyükelçi Tahsin Burcuoğlu atandı.

·         22 Eylül: KKTC ile Suriye arasında, yaklaşık 30 yıl sonra yeniden tarifeli feribot seferleri başladı.

·         23 Eylül: Şili, eski Peru Devlet Başkanı Alberto Fujimori’yi yargılanması için ülkesine iade etti.

·         24 Eylül: İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, BM Genel Kurulu toplantılarına katılmak için New York’a gitti.

·         24 Eylül: Uzak Doğu ülkesi Burma’da Budist rahipler askerî yönetimi protesto etmek için manastırdan çıkıp sokaklara döküldü.

·         25 Eylül: Japonya’da alt meclis, adı skandallara karışan ve iktidara gelişinin birinci yılı dolmadan istifa eden Şinzo Abe’nin yerine Liberal Demokrat Parti’nin lideri Yasuo Fukuda’yı başbakanlığa seçti.

·         25 Eylül: Irak Petrol Bakanı Hüseyin Şahristani, Kuzey Irak’taki bölgesel Kürt Hükûmetinin yabancı petrol şirketleriyle imzaladığı anlaşmaların geçersiz olduğunu söyledi.

·         25 Eylül: AB, Türkiye ile üyelik müzakerelerinde iki başlığın daha açılmasına onay verdi.

·         25 Eylül: İran yönetimi, Irak’ın kuzeyinde barınan terör örgütü PJAK’ın sığınaklarını bombaladığını ilk kez kabul etti.

·         26 Eylül: ABD Kongresi’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi, İran’ın enerji sektörüne yatırım yapan yabancı şirketlere yaptırımların ağırlaştırılmasını öngören bir yasa tasarısını kabul etti.

·         26 Eylül: ABD Kongresi’nin üst kanadı Senato, Irak’ın gevşek federatif yapı içinde üç bölgeye ayrılmasını öngören, ancak bağlayıcı olmayan bir tasarıyı ezici çoğunlukla kabul etti.

·         27 Eylül: Başbakan Tayyip Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, New York’ta bir araya geldi.

·         27 Eylül: AB Daimi Temsilciler Komitesi (COREPER), 21. fasıl olan Trans-Avrupa ağlarıyla ilgili tutum belgesini sunması için Türkiye’ye davet mektubu gönderilmesini onayladı.

·         28 Eylül: Türkiye ile Irak arasında terörle mücadele anlaşması imzalandı.

·         29 Eylül: Sağlık Eski Bakanı Yıldırım Aktuna, İstanbul’da hayatını kaybetti.

·         29 Eylül: BM, Burma’da cunta yönetiminin göstericilere uyguladığı şiddeti engellemek amacıyla bölgeye bir heyet gönderdi.

·         29 Eylül: İran parlamentosu, Amerikan Merkezî Haber Alma Teşkilatı(CIA)’nı ve Amerikan ordusunu ‘terör örgütü’ ilan eden tasarıyı onayladı.

·         30 Eylül: Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, resmî temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya geldi.

·         30 Eylül: Taliban, “Afganistan’da ABD önderliğindeki NATO askerleri çekilmedikçe” Devlet Başkanı Hamid Karzai ile görüşmeyi ve Hükûmetine katılmayı reddetti.

·         30 Eylül: Dünyaya hoşgörü ve barış mesajları veren Mevlana, 800. doğum yıldönümü münasebetiyle Konya’da anıldı.

·         30 Eylül: Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob Mutafyan, özel bir ziyaret programı çerçevesinde İsrail’e gitti.

·         3 Ekim: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Genel Kurulu’nda bir konuşma yaptı. Gül, Genel Kurul’a hitap eden ilk Türkiye Cumhurbaşkanı oldu.

·         4 Ekim: Kuzey Kore’nin başkenti Pyogyang’daki tarihî zirvede bir araya gelen Kuzey ve Güney Kore liderleri, 1950-53 yıllarındaki Kore Savaşı’nın resmen bitirilmesi konusunda anlaşmaya vardı.

·         5 Ekim: Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin yabancı petrol şirketleriyle 4 yeni anlaşma imzalaması, Bağdat yönetimi tarafından tepkiyle karşılandı.

·         5 Ekim: Irak’ta sivilleri öldürdüğü gerekçesiyle faaliyetleri sınırlandırılan Amerikan güvenlik şirketi Blackwater ile ilgili soruşturma sonuçları, Irak hükûmetine sunuldu.

·         5 Ekim: Bayındırlık ve İskan eski Bakanı Koray Aydın, Yüce Divan’da yargılandığı davada hakkındaki tüm suçlamalardan beraat etti.

·         5 Ekim: Fransa Senatosu, ülkeye gelecek göçmenler için konulan kuralların sertleştirilmesini öngören yasa tasarısını 135’e karşı 188 oyla kabul etti.

·         6 Ekim: Bağımsız Devletler Topluluğu ve Avrasya Ekonomik Örgütü toplantıları Tacikistan’ın başkenti Duşanbe’de eş zamanlı olarak gerçekleştirildi.

·         7 Ekim: Dış İşleri Bakanı Ali Babacan, Suriye, Filistin ve İsrail’i kapsayan Orta Doğu turuna çıktı.

·         7 Ekim: Özgürlük ve Dayanışma Partisi’nin 4. Olağanüstü Kongresi’nde İstanbul Milletvekili Ufuk Uras genel başkanlığa yeniden seçildi.

·         7 Ekim: Irak Devlet Başkanı Celal Talabani, ABD Senatosu’nun “Irak’ın gevşek bir federatif yapı içinde üç bölgeye ayrılması”na yönelik kararına tam destek verdi.

·         9 Ekim: Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, bir Alevi vatandaşın zorunlu “Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi” dersiyle ilgili itiraz başvurusunda Türkiye’yi haksız buldu.

·         10 Ekim: Rusya’yı ziyaret eden Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi.

·         10 Ekim: ABD yönetimi, Türkiye’nin yapacağı bir sınır ötesi operasyona karşı olduğunu bildirdi. AB Komisyonu ise terör saldırılarını kınadı.

·         11 Ekim: “Türklüğü aşağıladıkları” gerekçesiyle yargılanan Agos Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Arat Dink ve İmtiyaz Sahibi Serkis Seropyan 1’er yıl hapis cezasına çarptırıldı.

·         11 Ekim: Kürt edebiyatının en önemli temsilcisi kabul edilen Mehmed Uzun hayata veda etti.

·         12 Ekim: Ermeni soykırımı tasarısının, Amerikan Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi tarafından kabul edilmesi üzerine Washington Büyükelçisi Nabi Şensoy istişare için geri çağrıldı.

·         12 Ekim: 2007 Nobel Barış Ödülü’nü, eski ABD Başkan Yardımcısı Al Gore ve BM Hükûmetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) kazandı.

·         13 Ekim: Sırbistan, 10 yıldır kaçak hayatı yaşayan Srebrenitsa soykırımı sorumlusu Ratko Mladiç’in yakalanmasına yardımcı olacak bilgiyi verenlere 1 milyon Euro ödül verileceğini duyurdu.

·         14 Ekim: ABD Dış İşleri Bakanı Condoleezza Rice, PKK ile mücadelede özel temsilci Emekli Orgeneral Joseph Ralston’ın artık bu görevi sürdürmek istemediğini açıkladı.

·         16 Ekim: Hazar Denizi’ne kıyısı bulunan Rusya, İran, Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan’ın devlet başkanları zirvesi İran’ın başkenti Tahran’da yapıldı.

·         16 Ekim: TBMM Genel Kurulu’nda, 21 Ekim’de referanduma sunulacak anayasa değişikliği paketinde değişiklik öngören teklif, 386 oyla kabul edildi.

·         17 Ekim: Türkiye askerinin Kuzey Irak ile mücavir alanlara gönderilmesi için hükûmete 1 yıl süreyle izin verilmesini öngören Başbakanlık tezkeresi, 19’a karşı 507 oyla TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         17 Ekim: Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, resmî temaslarda bulunmak üzere Türkiye’ye geldi.

·         18 Ekim: CHP milletvekili Haluk Koç, CHP Genel Başkanlığı’na aday olduğunu açıkladı.

·         19 Ekim: AB’ye üye 27 ülkenin hükûmet ve devlet başkanı, reddedilen AB Anayasası’nın yerine geçecek reform anlaşması üzerinde uzlaştı.

·         20 Ekim: İran’da, istifa eden Ulusal Yüksek Güvenlik Konseyi Genel Sekreteri ve nükleer konulardaki Baş Müzakereci Ali Laricani’nin yerine, Dış İşleri Bakan yardımcılarından Said Celili atandı.

·         21 Ekim: PKK’nın Hakkâri’nin Yüksekova ilçesi Dağlıca bölgesinde piyade taburuna yönelik düzenlediği saldırıda 12 asker hayatını kaybetti, 8 asker kaçırıldı.

·         21 Ekim: Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngören Anayasa paketinin oylandığı referandum, %68’lik oy oranıyla kabul edildi.

·         22 Ekim: Tülay Tuğcu’nun yaş haddinden emekliye ayrılmasıyla boşalan Anayasa Mahkemesi Başkanlığı’na Başkan Vekili Haşim Kılıç seçildi.

·         22 Ekim: İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, 2 günlük resmî ziyaret için Ermenistan’a gitti.

·         23 Ekim: Türkiye ile İngiltere arasında “stratejik ortaklık” belgesi imzalandı.

·         24 Ekim: Avrupa Parlamentosu, 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarının tanınmasını öngören bir değişiklik önergesini reddetti.

·         24 Ekim: NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, İttifak’ın, terörizme karşı mücadelesini sürdüren Türkiye ile “tam bir dayanışma” içinde olduğunu söyledi.

·         25 Ekim: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ) Dış İşleri Bakanları Konseyi 17. Toplantısı İstanbul’da yapıldı.

·         25 Ekim: Başbakan Tayyip Erdoğan, resmî bir ziyaret amacıyla Romanya’ya gitti.

·         26 Ekim: Irak’taki çok uluslu gücün Amerikalı komutanı Tümgeneral Benjamin Mixon, PKK’ya karşı herhangi bir şey yapılması konusunda bir talimat almadığını söyledi.

·         27 Ekim: Dış İşleri Bakanı Ali Babacan, Ankara’ya gelen Irak heyetinin sunduğu önerilerin bir kısmının kendilerini tatmin etmekten uzak olduğunu belirtti.

·         28 Ekim: İsrail Başbakanı Ehud Olmert, İsrail uçaklarınca Suriye’ye 6 Eylül’de düzenlendiği belirtilen operasyon sırasında Türkiye topraklarına yakıt tanklarının düşmesi nedeniyle Başbakan Tayyip Erdoğan’dan özür dilediğini açıkladı.

·         29 Ekim: Dış İşleri Bakanı Ali Babacan, resmî bir ziyaret amacıyla İran’a gitti.

·         30 Ekim: Rusya Dış İşleri Bakanı Sergey Lavrov, İran’a karşı tek yanlı ekonomik yaptırımların, bu ülkenin nükleer programıyla ilişkili krize çözüm bulmaya yardımcı olmayacağını söyledi.

·         31 Ekim: Eski başbakan yardımcılarından Prof. Dr. Erdal İnönü, tedavi gördüğü ABD’nin Huston kentinde hayatını kaybetti.

·         2 Kasım: ABD Dış İşleri Bakanı Condoleezza Rice, resmî bir ziyaret amacıyla Türkiye’ye geldi.

·         2 Kasım: BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun, temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya geldi.

·         3 Kasım: Genişletilmiş Irak’a Komşu Ülkeler Dış İşleri Bakanları Toplantısı, İstanbul’da yapıldı.

·         3 Kasım: Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref, “ülkedeki isyanlar ve yargının müdahaleleri” nedeniyle olağanüstü hal ilan etti, anayasayı askıya aldı.

·         4 Kasım: Hakkari-Dağlıca’da gerçekleşen çatışmadan sonra irtibat kesilen 8 Türkiye askeri Diyarbakır’a getirildi.

·         5 Kasım: Başbakan Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı George Bush ile Beyaz Saray’da bir araya geldi.

·         6 Kasım: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in davetlisi olarak bu ülkeye gitti.

·         6 Kasım: Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA)’nden bilim adamları, güneş sistemi dışında, bir yıldızın yörüngesinde dönen 5. gezegenin keşfedildiğini bildirdi.

·         7 Kasım: ABD Başkanı George Bush, Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref’ten genel seçimleri yapmasını ve genelkurmay başkanlığı görevinden ayrılmasını istedi.

·         7 Kasım: Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, “Fransa’nın, ABD’nin dostu” olduğunu belirtti.

·         8 Kasım: DTP’nin 2. Olağanüstü Büyük Kongresi’nde Genel Başkanlığa Nurettin Demirtaş seçildi.

·         8 Kasım: Somali’nin başkenti Mogadişu’da, hükûmete bağlı güçlerle direnişçiler arasında çıkan çatışmalarda 18 sivil hayatını kaybetti.

·         9 Kasım: Nükleer Güç Santrallerinin Kurulması ve İşletilmesi ile Enerji Satışına İlişkin Kanun, TBMM’de kabul edildi.

·         9 Kasım: Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz es-Suud, temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya geldi. Türkiye ile Suudi Arabistan arasında işbirliğine dair ortak bir deklarasyon imzalandı.

·         10 Kasım: AB Komisyonu, Türkiye ekonomisinde 2008-2009 yıllarına ilişkin genel resmin oldukça iyimser göründüğünü bildirdi.

·         11 Kasım: İsrail Devlet Başkanı Şimon Peres, resmî ziyaret çerçevesinde temaslarda bulunmak üzere Türkiye’ye geldi.

·         11 Kasım: Slovenya’da yapılan devlet başkanlığı seçimini Danilo Turk %68 oy oranıyla kazandı.

·         11 Kasım: Hakkari-Dağlıca’daki çatışmadan sonra irtibat kesilen 8 asker, Van Jandarma Asayiş Kolordu Komutanlığı Askerî Mahkemesi tarafından tutuklandı.

·         14 Kasım: ABD Dış İşleri Bakanlığı, PKK’yı, “hem TSK hem de sıradan vatandaşlar için devam eden bir tehdit” olarak nitelendirdi.

·         15 Kasım: Başbakan Tayyip Erdoğan, resmî temaslar çerçevesinde Çek Cumhuriyeti’ne gitti.

·         15 Kasım: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun İran’la ilgili raporunda, İran’ın nükleer programı hakkında işbirliği yaptığını, ancak hâlâ uranyum zenginleştirdiğini açıkladı.

·         15 Kasım: Adalet Bakanı Mehmet Ali Şahin, Abdullah Öcalan’ın cezaevinden dışarıya 2 kez talimat verdiğinin tespit edildiğini, bununla ilgili geçen yıl hücre cezası verildiğini açıkladı.

·         16 Kasım: İslam Konferansı Teşkilatı Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi (İSEDAK)’nin 23. Toplantısı, 14-17 Kasım tarihleri arasında İstanbul’da yapıldı.

·         16 Kasım: Bangladeş’in güney kıyılarını etkisi altına alan Sidr kasırgası yüzünden 3000’den fazla kişi öldü, yüzlerce kişi de yaralandı.

·         16 Kasım: Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Abdurrahman Yalçınkaya, DTP’nin kapatılması istemiyle Anayasa Mahkemesi’nde dava açtı.

·         16 Kasım: Milli Piyango İdaresi Genel Müdürü İhya Balak, makamında silahla vurularak öldürüldü.

·         17 Kasım: Irak, PKK’nın faaliyetlerini kısıtlamaya yönelik tedbirleri uygulamak için Türkiye’den zaman istediğini bildirdi.

·         17 Kasım: Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) Zirvesi, Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da gerçekleştirildi.

·         17 Kasım: Kosova’da yapılan parlamento ve yerel seçimlerini, oyların %34’ünü alan Kosova Demokrasi Partisi (PDK) kazandı.

·         17 Kasım: 11. Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Kurultayı, 17-19 Kasım tarihleri arasında Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de yapıldı.

·         18 Kasım: Türkiye-Yunanistan Doğalgaz Boru Hattı’nın resmî açılış töreni, İpsala Gümrük Sahası’nda Azerbaycan Cumhurbaşkanı ile Türkiye ve Yunanistan başbakanlarının katılımıyla yapıldı.

·         19 Kasım: Türkiye-AB Troykası Dış İşleri Bakanları Toplantısı, Brüksel’de gerçekleştirildi. Toplantıya Türkiye’den Dış İşleri Bakanı Ali Babacan başkanlığında bir heyet katıldı.

·         20 Kasım: Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Singapur’daki zirvede yeni bir yasal oluşumu öngören ana sözleşmeyi kabul etti.

·         20 Kasım: ABD Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral James Cartwright ve Irak Çok Uluslu Kuvvet Komutanı Orgeneral David Petraeus ile Genelkurmay İkinci Başkanı Orgeneral Ergin Saygun, Genelkurmay Karargahı’nda bir araya geldi.

·         20 Kasım: Türkiye ile İran arasında, Elektrik İşbirliği Anlaşması imzalandı.

·         21 Kasım: Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu Projesi’nin Gürcistan bölümündeki temeli atıldı.

·         21 Kasım: TRT Genel Müdürlüğü’ne, Ulaştırma Bakanlığı Müsteşarı İbrahim Şahin atandı.

·         22 Kasım: Özelleştirme Yüksek Kurulu, Petkim’in 2 milyar 40 milyon Dolar’a, Socar-Turcas-Injaz Ortak Girişim Grubu’na satılmasını onayladı.

·         22 Kasım: Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Genel Kurulu, oybirliğiyle aldığı bir kararla, PKK’nın bütün terör faaliyetlerini kınadı.

·         22 Kasım: Arap Birliği toplantısı, Mısır’ın başkenti Kahire’de yapıldı.

·         24 Kasım: ABD-Avrupa Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Bantz Craddock, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt’ı ziyaret etti.

·         25 Kasım: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Fransa’nın başkenti Paris’e gitti.

·         25 Kasım: Venezüella Devlet Başkanı Hugo Chavez, Kolombiya ile ilişkilerini dondurma kararı aldığını açıkladı.

·         27 Kasım: Orta Doğu Barış Konferansı, ABD’nin Maryland eyaletindeki Annapolis şehrinde yapıldı.

·         22 Kasım: BM, İsrail’e, Batı Şeria’da Filistinlilere uyguladığı hareket kısıtlamasını kaldırması çağrısında bulundu.

·         28 Kasım: Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref, tartışmalara yol açan Genelkurmay Başkanlığı görevini bıraktı.

·         28 Kasım: ABD Başkanı George W. Bush, NATO Eski Komutanı General James Jones’u Özel Orta Doğu Temsilcisi olarak atadı.

·         29 Kasım: Türkiye Futbol Federasyonu’nun yapısı ile denetiminin, uluslararası federasyonların kurallarına uygun olarak yeniden düzenlenmesini öngören kanun tasarısı TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         29 Kasım: Kırmızı bültenle aranan PKK üyeleri Mehmet İltaş ve Mehmet Eşref, Almanya’da yakalandıktan sonra Türkiye’ye iade edilerek cezaevine konuldu.

·         30 Kasım: Rusya lideri Vladimir Putin, Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Anlaşması(AKKA)’na Rusya’nın katılımını 12 Aralık’tan itibaren askıya alan kararı imzaladı.

·         30 Kasım: Ermenistan, Medzamor Nükleer Santrali’ni kapatmayı öngören bir planı onayladı.

·         30 Kasım: Atlasjet Havayolları’nın İstanbul-Isparta seferini yapan ve içinde 57 kişinin bulunduğu MD83 tipi yolcu uçağı, Isparta’nın Keçiborlu ilçesine bağlı Çukurca bölgesi yakınlarında düştü. Kazada kurtulan olmadı.

·         1 Aralık: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, resmî bir ziyaret amacıyla Pakistan’a gitti.

·         1 Aralık: Genelkurmay Başkanlığı, TSK’nın kendisine verilen yetki çerçevesinde, Irak’ın kuzeyinde bulunan PKK’lileri etkisiz hale getirmek için gereken askerî tedbirleri alacağını, bu kapsamda ilk operasyonun gerçekleştirildiğini, elde edilen istihbarata bağlı olarak operasyonlara devam edileceğini bildirdi.

·         2 Aralık: Rusya’da yapılan parlamento seçimlerinde, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in liste başından aday olduğu iktidardaki Birleşik Rusya Partisi, %64,1’lik oy oranıyla diğer partilere karşı ezici bir üstünlük kazandı.

·         3 Aralık: BM İklim Değişikliği Konferansı, 3-15 Aralık tarihleri arasında Endonezya’nın Bali adasında yapıldı.

·         3 Aralık: Dış İşleri Bakanı ve Baş Müzakereci Ali Babacan, iki günlük bir resmî ziyaret için Yunanistan’a gitti.

·         4 Aralık: BM, Sudan hükûmetinin, Darfur’daki sivilleri tecavüz, işkence ve diğer şiddet olaylarına karşı uluslararası yasaların gerektirdiği şekilde koruyamadığını belirten bir rapor hazırladı.

·         4 Aralık: Körfez İşbirliği Konseyi Toplantısı, Katar’da gerçekleştirildi.

·         5 Aralık: ATV-Sabah, Çalık Grubu şirketlerinden Turkuaz Radyo Televizyonu’na satıldı.

·         5 Aralık: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, “yargıda siyasallaşma” eleştirilerine hedef olan “Hakimler ve Savcılar Kanunu”nu onayladı.

·         6 Aralık: Dış İşleri Bakanı ve Baş Müzakereci Ali Babacan, NATO Dış İşleri Bakanları Toplantısı’na katılmak üzere Brüksel’e gitti.

·         7 Aralık: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, resmî bir ziyaret amacıyla Türkmenistan’a gitti.

·         7 Aralık: DTP’li Milletvekili Aysel Tuğluk ile MHP Milletvekili Mümin İnan’ın yasama dokunulmazlarının kaldırılması hakkındaki Başbakanlık Tezkereleri, TBMM Başkanlığı’na sunuldu.

·         8 Aralık: 2. AB-Afrika Zirvesi, 8-10 Aralık tarihlerinde Portekiz’in başkenti Lizbon’da düzenlendi.

·         8 Aralık: Rusya, Hiroşima’yı yok eden bombadan 52,5 kat daha güçlü atom bombası taşıyabilen kıtalararası ‘Topol’ füzelerinden birini daha denedi.

·         9 Aralık: “İktisadın Duayeni” olarak tanınan Prof. Dr. Sabahattin Zaim vefat etti.

·         9 Aralık: Türk-İş Genel Başkanlığı’na Mustafa Kumlu seçildi.

·         9 Aralık: İslam Dünyası Sivil Toplum Kuruluşları Birliği’nce düzenlenen “Uluslararası İslamofobya Konferansı” 7-9 Aralık tarihleri arasında İstanbul’da yapıldı.

·         10 Aralık: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, YÖK Başkanlığı’na, Prof. Dr. Yusuf Ziya Özcan’ı atadı.

·         10 Aralık: Genelkurmay Başkanlığı, 11 Aralık 2007-10 Mart 2008 tarihleri arasında Şırnak, Siirt ve Hakkari illerinde sınırlandırılmış bazı arazi kesimlerini “geçici güvenlik bölgesi” ilan etti.

·         10 Aralık: Fransız kamuoyunda tepkilere yol açan Libya lideri Albay Muammer Kaddafi’nin Paris ziyareti sırasında, iki ülke arasında sivil amaçlı nükleer enerji işbirliği anlaşması imzalandı.

·         11 Aralık: Ürdün Kralı Abdullah Bin el-Hüseyin, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün davetlisi olarak Türkiye’ye geldi.

·         11 Aralık: Irak Bölgesel Kürt Yönetimi, görüşmelerde bulunmak üzere Irak’ın başkenti Bağdat’a üst düzey bir temsilciler heyeti gönderdi.

·         11 Aralık: Kuzey Kore ile Güney Kore arasında, 50 yıldan fazla bir süreden sonra ilk düzenli yük treni seferleri başlatıldı.

·         12 Aralık: NATO, Rusya’nın AKKA’dan çekilme kararını esefle karşıladığını bildirdi.

·         12 Aralık: Afganistan’daki Türkiye birliği, Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü (ISAF) çerçevesinde yürüttüğü Kabil Bölge Komutanlığı görevini İtalya’ya devretti.

·         12 Aralık: İsrail ile Filistin arasında 7 yıl aradan sonra yeniden başlatılan nihaî statü görüşmelerinin ilki yapıldı.

·         13 Aralık: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, resmî bir ziyaret amacıyla Kazakistan’a gitti.

·         13 Aralık: AB dönem başkanlığını yürüten Portekiz’in başkenti Lizbon’da toplanan AB devlet ve hükûmet başkanları, yeni AB anayasası olarak tanımlanan Lizbon Anlaşması’nı imzaladı.

·         14 Aralık: Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde Kasım 2005’te meydana gelen olaylarla ilgili Van Askerî Mahkemesi’nde görülen davada, sanık astsubaylar Ali Kaya, Özcan İldeniz ve PKK itirafçısı Veysel Ateş tahliye edildi.

·         14 Aralık: 2008 yılı Merkezî İdare Bütçe Kanunu Tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         14 Aralık: AB devlet ve hükûmet başkanları, “AB’nin geleceğini düşünmek” amacıyla oluşturulacak akil adamlar grubunun başkanlığına, İspanya’nın eski sosyalist başbakanı Felipe Gonzales’i atadı.

·         14 Aralık: BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’taki BM Barış Gücü(UNFICYP)’nün süresini 6 aylığına uzatan ve tarafları 8 Temmuz Anlaşması’nı uygulamaya ve özlü müzakereleri başlatmak için esneklik ve siyasî irade göstermeye çağıran bir karar tasarısını kabul etti.

·         15 Aralık: Pakistan’da, 3 Kasım’da yürürlüğe giren olağanüstü hal uygulamasına son verildi.

·         16 Aralık: Irak Merkezî Hükûmeti’nin, Türkiye’den Irak’ın kuzeyine düzenlenen operasyonların sona erdirilmesini istediği bildirildi.

·         16 Aralık: Kandil Dağı’nda bulunan PKK/KONGRA-GEL’e ait hedeflere, THK savaş uçaklarınca geniş kapsamlı bir hava harekatı gerçekleştirildi.

·         17 Aralık: Filistin devletinin kurulmasını malî açıdan desteklemek amacıyla düzenlenen Filistin Bağışçılar Konferansı, Fransa’nın başkenti Paris’te toplandı.

·         17 Aralık: Kırgızistan’da yapılan erken genel seçimleri, Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev’in partisi kazandı.

·         17 Aralık: Anayasa gereği üçüncü kez devlet başkanlığına adayı olamayan Vladimir Putin, Başbakan Yardımcısı Dimitri Medvedev’in kendisine önerdiği başbakanlık görevini kabul ettiğini açıkladı.

·         18 Aralık: DTP Genel Başkanı Nurettin Demirtaş, Ankara Esenboğa Havalimanı’nda gözaltına alındı.

·         18 Aralık: Güney Kore’de halk, devlet başkanlığı seçimleri için sandık başına gitti. Hyundai şirketinin eski başkanı muhafazakâr lider Lee Myung-Bak, oyların %48,7’sini alarak 10 yıllık merkez sol iktidara son verdi.

·         18 Aralık: BM Genel Kurulu, ölüm cezasının uygulanmamasıyla ilgili karar tasarısını kabul etti.

·         19 Aralık: Türkiye-AB müzakereleri çerçevesinde, tüketicinin ve sağlığın korunması ile Trans-Avrupa şebekeleri fasılları müzakerelere açıldı.

·         19 Aralık: BM Güvenlik Konseyi, Irak’taki çok uluslu gücün görev süresini bir yıl uzattı.

·         19 Aralık: Belçika’da, 10 Haziran’da yapılan genel seçimlerden bu yana devam eden siyasî krizi aşma çabasındaki partiler, geçici bir koalisyon hükûmeti kurulması için uzlaştı.

·         19 Aralık: İsviçre Yüksek Mahkemesi, 1915 olaylarıyla ilgili Ermeni iddialarına karşı çıkan İşçi Partisi Genel Başkanı Doğu Perinçek hakkında Lozan Mahkemesi’nin verdiği 90 gün tecilli hapis ve para cezası kararını onadı.

·         20 Aralık: ABD’nin uzaydan yaptığı tespitlere göre, dünya bor rezervlerinin %94,7’sinin Türkiye’de bulunduğu belirtildi.

·         20 Aralık: BM Güvenlik Konseyi, Kosova’nın nihaî statüsü konusunda bir karara varamadı.

·         23 Aralık: Tayland’da askerî darbe sonrası yapılan seçimleri, eski başbakan Thaksin Shinawatra yanlısı Halkın İktidarı Partisi kazandı.

·         24 Aralık: Özbekistan’da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini, Cumhurbaşkanı İslam Kerimov %88,1’lik oy oranıyla yeniden kazandı.

·         24 Aralık: Emniyet Genel Müdürlüğü, Türkiye’de “aktif durumda” 12 terör örgütünün bulunduğunu açıkladı.

·         25 Aralık: Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; Galatasaray, Selçuk, Bilecik ve Hacettepe Üniversitelerinin rektörlüklerine atama yaptı.

·         25 Aralık: İsrail’de askerî savcılık, İsrail ordusunun 2006’daki Lübnan saldırısında misket bombası kullanmasının “uluslararası hukuka uygun” olduğunu açıkladı.

·         26 Aralık: Irak’ın kuzeyindeki bölgesel parlamento, Kerkük referandumunun 6 ay ertelenmesini onayladı.

·         27 Aralık: Pakistan’da eski başbakanlardan muhalefet lideri Benazir Butto’nun, Ravalpindi’deki mitinginin hemen ardından düzenlenen silahlı ve bombalı saldırıda Butto ile birlikte 20 kişi öldü.

·         27 Aralık: Hakkında 2 yıl kesinleşmiş hapis cezası bulunan Yimpaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Dursun Uyar, tutuklanarak Karabük Kapalı Cezaevi’ne gönderildi.

·         27 Aralık: Tanık Koruma Yasa Tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

·         28 Aralık: Nepal’de Meclis, yaptığı oylamada Maocu gerillaların barış görüşmelerinin devamı için şart koştuğu monarşinin kaldırılmasını kabul etti.

·         29 Aralık: Irak İç İşleri Bakanlığı, Irak’taki el-Kaide şebekesinin %75’inin yok edildiğini açıkladı.

·         30 Aralık: Pakistan eski Başbakanı Benazir Butto’nun partisi, Butto’nun 19 yaşındaki oğlu Bilavel’i partinin liderliğine, eşi Asıf Ali Zerdari’yi ise eş başkanlığa getirdi.

·         30 Aralık: İran, kendi teknolojisi ile yapmayı planladığı ilk nükleer santralin inşasına başladı.

·         31 Aralık: Fransa, Lübnan’da, 11 kez ertelenen cumhurbaşkanlığı seçimleri sebebiyle Suriye ile ilişkileri askıya aldığını açıkladı.

·         31 Aralık: ABD Başkanı George Bush, Darfur’da süren şiddet olayları nedeniyle Sudan’la ekonomik bağların kesilmesini öngören yasayı imzaladı.

·         31 Aralık: Türkiye genelindeki araç kundaklama olaylarıyla ilgili 72 kişi gözaltına alındı; bunlardan 35’i tutuklandı.

 

 

Mevcut veriler ışığında, Türkiye ekonomisinin 2007 yılındaki görünümü şu şekildedir:

 

 

1) REEL KESİM

1-A) BÜYÜME:

Ekonomik büyümeye ilişkin veriler, Tablo 1’de yer almaktadır.

 

TABLO 1: BÜYÜME (GSYH) VERİLERİ (Üretim Yöntemine Göre, 1998 Bazlı, Sabit Fiyatlarla) (%) (Milyon $)

 

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Hedef GSYH Oranı

 

 

 

5,0

5,0

5,0

5,0

5,0

Gerçekleşen GSYH Oranı

6,8

-5,7

6,2

5,3

9,4

8,4

6,9

4,5

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GSYH Meblağı

265.384

196.736

230.494

304.901

390.387

481.497

526.429

658.786

Kaynak: TÜİK

 

 

            2003 yılı itibariyle hedef büyüme oranları %5 olmakla beraber, gerçekleşmeler hep bu oranın üstündedir. Ancak, 2007 yılı hedefi de %5 olmakla beraber, gerçekleşen büyüme oranı %4,5’tir. (Bkz. Tablo 1)

 

            TÜİK’ten yapılan açıklamaya göre, 2007 yılında, üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH 856.387 milyon YTL’dir.

 

            Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla Dolar cinsinden GSYH; 2003 yılında 304.901 milyon, 2005 yılında 481.497 milyon, 2007 yılında ise 658.786 milyon olarak gerçekleşmiştir. (Bkz. Tablo 1)

 

            Kişi başına GSYH (KBGSYH) gelişmeleri şöyledir: Cari fiyatlarla KBGSYH; 2004’te 4.187 $ iken, 2005 yılı meblağı %19,8 artışla 5.016 $ olarak gerçekleşmiştir. Avrupa Hesaplar Sistemi (ESA95) kapsamında yapılan yeniden değerleme sonrasında 2007 yılı KBGSYH ise 9.333 $ olarak tespit edilmiştir.

 

 

1-B) SANAYİ:

İmalât sanayiindeki üretim artış oranları, alt sektörler itibariyle Tablo 2’de yer almaktadır.

 

TABLO 2: ÜRETİM ARTIŞI (Ocak-Aralık)

İKTİSADÎ FAALİYET KOLLARI

ÜRETİM DEĞİŞİMİ (1997=100) (%)

2006

2007

TOPLAM SANAYİ

5,8

5,4

Madencilik Sektörü

4,3

9,6

İmalât Sanayii Sektörü

5,5

4,8

Elektrik, Gaz ve Su Sektörü

9,1

8,7

Kaynak: TÜİK

 

 

            2007 yılında toplam sanayi üretiminde artış meydana gelmekle beraber, 2006 yılının aynı dönemiyle kıyaslandığında bunun daha düşük seviyede gerçekleştiği görülmektedir. 2007 yılı boyunca, alt sektörler itibariyle en yüksek üretim artışı madencilik sektöründe iken, en az artan alt sektör imalât sanayiidir. (Bkz. Tablo 2)

 

 

TABLO 3: KAPASİTE KULLANIM ORANLARI (%)

 

2005

2006

2007

Ocak

76,6

75,4

78,3

Şubat

77,1

77,2

80,1

Mart

80,5

80,7

82,0

Nisan

79,8

82,3

81,7

Mayıs

81,3

82,6

83,3

Haziran

81,4

83,1

83,5

Temmuz

80,6

81,8

81,9

Ağustos

79,8

79,4

80,3

Eylül

82,7

82,7

83,2

Ekim

82,3

82,4

83,1

Kasım

80,9

82,8

82,6

Aralık

80,7

81,7

81,1

Kaynak: TÜİK

 

 

            2007 yılında kapasite kullanım oranları (KKO), Ocak ayı hariç, %80 üstünde gerçekleşmiştir. 2007 yılı ortalama KKO %81,7 seviyesindedir. (Bkz. Tablo 3)

 

 

TABLO 4: TAM KAPASİTE İLE ÇALIŞAMAMA SEBEPLERİ (%) (Aralık)

 

2006

2007

İç Pazarda Talep Yetersizliği

47,2

48,3

Dış Pazarda Talep Yetersizliği

20,2

18,2

Malî İmkânsızlık

4,2

3,8

Yerli Mallarda Ham Madde Yetersizliği

5,0

4,1

İthal Mallarda Ham Madde Yetersizliği

2,4

2,5

İşçilerle İlgili Meseleler

2,1

1,9

Kaynak: TÜİK

 

 

               2007 yılı Aralık ayında; tam kapasite ile çalışamamaya ilişkin ilk sırada belirtilen sebep “iç pazarda talep yetersizliği”dir. Ardından “dış pazarda talep yetersizliği” belirtilmiştir. (Bkz. Tablo 4)

 

 

TABLO 5: YENİ KURULAN ŞİRKET, KOOPERATİF VE İŞ YERİ (Ocak-Aralık)

 

2006

2007

Değişim (%)

Yeni açılan şirket ve kooperatif

52.699

55.350

5,0

Kapanan şirket ve kooperatif

9.471

9.954

5,1

Yeni açılan ticaret unvanlı iş yeri

52.523

48.673

-7,3

Kapanan ticaret unvanlı iş yeri

23.342

23.595

1,1

Kaynak: TÜİK

 

 

            2006 yılına göre 2007 yılında yeni şirket ve kooperatif açılışlarındaki artış oranı %5’tir. Buna karşılık, kapanan şirket ve kooperatif sayısında da benzer oranda artış meydana gelmiştir. Ticaret unvanlı iş yeri açılışlarındaki artış, önceki yılın aynı dönemine göre daha az olmuştur. Kapanan ticaret unvanlı iş yeri sayısında ise önceki yılın aynı dönemine göre artış meydana gelmiştir ve oran %1,1’dir. (Bkz. Tablo 5)

 

 

1-C) İSTİHDAM:

TÜİK Hane Halkı İş Gücü Anketi sonuçlarına göre, 2007 yılında kurumsal olmayan nüfusa ilişkin istihdam durumu Tablo 6’da yer almaktadır.

 

 

TABLO 6: KURUMSAL OLMAYAN NÜFUSUN İŞ GÜCÜ DURUMU (000 kişi) (Aralık)

 

2006

2007

KURUMSAL OLMAYAN SİVİL NÜFUS

68.133

68.897

   15 ve Üstü Yaştaki Nüfus

48.485

49.215

 

 

 

İŞ GÜCÜ DURUMU

23.250

23.523

   İstihdam Edilen

20.954

21.189

   İşsiz

2.295

2.333

 

 

 

İŞ GÜCÜNE KATILMA ORANI (%)

48,0

47,8

 

 

 

İSTİHDAM ORANI (%)

43,2

43,1

İŞSİZLİK ORANI (%)

9,9

9,9

   Tarım Dışı İşsizlik Oranı (%)

12,6

12,6

   Genç Nüfusta (15-24 yaş) İşsizlik Oranı (%)

18,7

19,6

 

 

 

EKSİK İSTİHDAM / İŞ GÜCÜ ORANI (%)

3,6

3,2

   Genç Nüfusta (15-24 yaş) Eksik İstihdam Oranı (%)

4,0

3,2

Kaynak: TÜİK

 

 

            2007 yılında istihdam edilen kişi sayısı 21.189.000’dir. 2006 yılına göre istihdam edilen sayısındaki artış 235.000’dir. İşsiz sayısı ise 2.333.000’dir. 2007 yılında, 2006 yılına göre işsiz sayısında artış meydana gelmiş olup bu sayı 38.000’dir. İstihdam oranı %43,1, işsizlik oranı ise %9,9’dur. Tarım dışı işsizlik oranı %12,6; 15-24 yaş grubundaki işsizlik oranı %19,6’dır. (Bkz. Tablo 6)

 

 

 

2) FİNANSAL KESİM

2-A) FİYATLAR:

Fiyatlarda meydana gelen değişmeler, Tablo 7’de ve 8’de yer almaktadır.

 

TABLO 7: FİYATLARDAKİ GELİŞMELER (Bir önceki aya göre değişim) (%)

 

ÜFE

 

TÜFE

 

2005

2006

2007

 

2005

2006

2007

Ocak

-0,41

1,96

-0,05

 

0,55

0,75

1,00

Şubat

0,11

0,26

0,95

 

0,02

0,22

0,43

Mart

1,26

0,25

0,97

 

0,26

0,27

0,92

Nisan

1,21

1,94

0,80

 

0,71

1,34

1,21

Mayıs

0,20

2,77

0,39

 

0,92

1,88

0,50

Haziran

-0,48

4,02

-0,11

 

0,10

0,34

-0,24

Temmuz

-0,74

0,86

0,06

 

-0,57

0,85

-0,73

Ağustos

1,04

-0,75

0,85

 

0,85

-0,44

0,02

Eylül

0,78

-0,23

1,02

 

1,02

1,29

1,03

Ekim

0,68

0,45

-0,13

 

1,79

1,27

1,81

Kasım

-0,95

-0,29

0,89

 

1,40

1,29

1,95

Aralık

-0,04

-0,12

0,15

 

0,42

0,23

0,22

Kaynak: TÜİK

 

 

            “Bir önceki aya göre değişim” oranları açısından, ÜFE’de 2007 yılı boyunca değişkenlikler söz konusu olmakla beraber, genel olarak oranların düşük seviyelerde gerçekleştiği görülmektedir. Önceki aylarda %1’in altında olan hatta kimi aylarda negatif olan enflasyon oranları, Eylül ayı itibariyle %1’in üstüne çıkmış fakat yıl sonu itibariyle tekrar düşüş trendi sergilemiştir. TÜFE’de de kısmen benzer durumlar söz konusudur. (Bkz. Tablo 7)

 

 

TABLO 8: FİYATLARDAKİ GELİŞMELER (Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim) (%)

 

ÜFE

 

TÜFE

 

2005

2006

2007

 

2005

2006

2007

Ocak

10,70

5,11

9,37

 

9,23

7,93

9,93

Şubat

10,58

5,26

10,13

 

8,69

8,15

10,16

Mart

11,33

4,21

10,92

 

7,94

8,16

10,86

Nisan

10,17

4,96

9,68

 

8,18

8,83

10,72

Mayıs

5,59

7,66

7,14

 

8,70

9,86

9,23

Haziran

4,25

12,52

2,89

 

8,95

10,12

8,60

Temmuz

4,26

14,34

2,08

 

7,82

11,69

6,90

Ağustos

4,32

12,32

3,72

 

7,91

10,26

7,39

Eylül

4,38

11,19

5,02

 

7,99

10,55

7,12

Ekim

2,57

10,94

4,41

 

7,52

9,98

7,70

Kasım

1,60

11,67

5,65

 

7,61

9,86

8,40

Aralık

2,66

11,58

5,94

 

7,72

9,65

8,39

Kaynak: TÜİK

 

 

            “Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim” açısından 2007 yılında ÜFE’de dalgalanmalar meydana gelmiştir. Mart ayına kadar artışlar, bu ay itibariyle Ağustos’a kadar düşüşler, daha sonra tekrar artışlar meydana gelmiştir. Benzer gelişmeler TÜFE’de de yaşanmıştır. Bununla beraber, 2006 yılı ile kıyaslandığında Mayıs 2007 itibariyle meydana gelen fiyat artışları daha düşük seviyelerdedir. (Bkz. Tablo 8)

 

            2003, 2004 ve 2005 yıllarında hedef enflasyon oranları realize edilebilmekle beraber, 2006 yılında bunu sağlamak mümkün olmamıştır. Nitekim, 2006 yılı hedef oranı olan %5’in birkaç yıldır sağlanan istikrar sürecinin devamı hâlinde realizasyonu mümkün iken, başta dünya politikasında-ekonomisinde meydana gelen olumsuzluklar olmak üzere, iç politikada ve buna bağlı olarak ekonomide meydana gelen birtakım olumsuzluklar, fiyat istikrarında da sapmalara yol açmış ve hedeflenenin iki katı üzerinde enflasyon oranlarına sebebiyet vermiştir. Söz konusu faktörler 2007 yılında da etkilerini sürdürmüş ve 2007 yılı hedefleri de (%5) tutturulamamıştır. Yıl sonu ÜFE ve TÜFE, 12 aylık ortalamalar itibariyle sırasıyla %6,31 ve %8,86 olarak gerçekleşmiştir.

 

 

2-B) PARASAL GÖSTERGELER:

2006 ve 2007 yılı sonları itibariyle parasal göstergeler ve bunlar arasındaki değişim oranları, Tablo 9’da verilmiştir.

 

TABLO 9: PARASAL GÖSTERGELER (Milyon YTL)

 

29 Aralık 2006

28 Aralık 2007

DEĞİŞİM (%)

Dolaşımdaki Para

24.676

26.164

6,0

Vadesiz Mevduat

22.814

26.654

16,8

M1

47.491

52.818

11,2

Vadeli Mevduat

137.654

171.072

24,3

M2

185.145

223.889

20,9

Döviz Tevdiatı

101.399

104.196

2,8

Döviz Tevdiatı (Milyar Dolar)

71,8

89,0

24,0

M2Y

286.544

328.086

14,5

Dolarizasyon (DTH/M2Y)

35,4

31,8

-10,2

Mevduat Bankaları Kredileri

170.578

214.830

25,9

Kaynak: TCMB

 

 

            2006 sonu itibariyle 24,7 milyar YTL olan dolaşımdaki para meblağı, 2007 yılı sonu itibariyle 26 milyar YTL’ye yükselmiş olup artış oranı %6’dır. Vadesiz mevduatta %16,8’lik artış meydana gelmişken, vadeli mevduattaki artış çok daha fazla olup %24,3 oranındadır. Döviz tevdiatındaki artış ise %2,8 oranındadır. (Bkz. Tablo 9)

 

            2006 sonu itibariyle mevduat bankalarınca verilen toplam kredi meblağı 171 milyar YTL civarında idi. Bu meblağ, 2007 yılı sonu itibariyle 215 milyar YTL’ye yükselmiş olup artış oranı %26’dır. (Bkz. Tablo 9)

 

 

2-C) FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARI:

Finansal yatırım araçlarının nominal ve reel getirileri Tablo 10’da yer almaktadır.

 

TABLO 10: SEÇİLMİŞ FİNANSAL YATIRIM ARAÇLARININ NOMİNAL VE REEL GETİRİLERİ (Aralık)

 

NOMİNAL

GETİRİ (%)

REEL GETİRİ

ÜFE (%)

TÜFE (%)

3 AYLIK

MEVDUAT FAİZİ (BRÜT)

BORSA ENDEKSİ (İMKB 100)

DOLAR

EURO

ALTIN (KÜLÇE)

4,02

7,80

-6,80

-2,10

5,50

3,08

6,83

-7,64

-2,98

4,55

0,00

3,63

-10,40

-5,88

1,42

6 AYLIK

MEVDUAT FAİZİ (BRÜT)

BORSA ENDEKSİ (İMKB 100)

DOLAR

EURO

ALTIN (KÜLÇE)

8,18

21,20

-10,90

-3,10

9,10

5,16

17,82

-13,39

-5,80

6,06

3,67

16,15

-14,61

-7,14

4,55

YILLIK

ORTALAMA

MEVDUAT FAİZİ (BRÜT)

BORSA İNDEKSİ (İMKB 100)

DOLAR

EURO

ALTIN (KÜLÇE)

16,23

20,87

-9,05

-1,13

4,46

9,33

13,69

-14,44

-7,00

-1,73

6,87

11,13

-16,37

-9,09

-3,95

Kaynak: TÜİK

 

 

            TÜİK tarafından yapılan açıklamaya göre, 2007 yılı sonu itibariyle; 2003=100 temel yıllı ÜFE karşısında son üç aylık dönemde; seçilmiş yatırım araçları arasında en fazla gelir sağlayan araç borsadır. En yüksek zarar ise Dolar’da gerçekleşmiştir. (Bkz. Tablo 10)

 

            Son altı aylık dönemde; en yüksek getiri yine borsada elde edilmiştir. En fazla zarar da yine Dolar’dadır. (Bkz. Tablo 10)

 

            Yıllık ortalamalar dikkate alındığında da en yüksek getiri borsada elde edilmiştir. En fazla zarar yine Dolar’da gerçekleşmiştir. (Bkz. Tablo 10)

 

 

2-D) FİNANSAL KURULUŞLAR:

2007 sonu itibariyle Türkiye’de faaliyette bulunan finansal kuruluşlar Tablo 11’de yer almaktadır.

 

TABLO 11: TÜRKİYE’DEKİ FİNANSAL KURULUŞLAR (Aralık)

KURULUŞ

ADET

Kamu Kalkınma ve Yatırım Bankaları

4

Kamu Mevduat Bankaları

3

TMSF Bünyesindeki Bankalar

1

Özel Yatırım Bankaları

5

Özel Mevduat Bankaları

12

Türkiye’de Kurulu Yabancı Yatırım Bankaları

4

Türkiye’de Kurulu Yabancı Mevduat Bankaları

10

Mevduat Toplama Yetkisine Sahip Yabancı Banka Şubeleri

7

 

 

Katılım Bankaları (Özel Finans Kurumları)

4

 

 

Türkiye’de Temsilciliği Bulunan Yabancı Banka Sayısı

47

 

 

Leasing Kuruluşları

62

Factoring Kuruluşları

84

Tüketici Finansman Kuruluşları

9

Varlık Yönetim Şirketleri

6

Kaynak: BDDK

 

 

            2007 yılı sonu itibariyle toplam banka sayısı 46, katılım bankaları 4, Leasing kuruluşları 62, Factoring kuruluşları ise 84’tür. Tüketici finansman kuruluşlarının sayısı 9, varlık yönetim şirketleri ise 5 adettir. (Bkz. Tablo 11)

 

 

 

3) KAMU MALİYESİ KESİMİ

 

3-A) BÜTÇE GELİŞMELERİ:

2007 yılı Ocak-Aralık dönemindeki bütçe gelişmeleri Tablo 12’de yer almaktadır.

 

TABLO 12: BÜTÇE İLE İLGİLİ GELİŞMELER (Milyon YTL) (%) (Ocak-Aralık)

 

2006

2007

HEDEF (2007)

ARTIŞ

(07/06) (%)

GELİRLER

173.483

189.617

188.159

9,3

   Genel Bütçe Gelirleri

168.547

184.235

183.460

9,3

       Vergi Gelirleri

137.480

152.832

158.153

11,2

       Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri

7.531

7.904

7.818

5,0

       Alınan Bağışlar ve Yardımlar

2.255

1.801

480

-20,1

       Faizler, Paylar ve Cezalar

19.439

15.621

14.443

-19,6

       Sermaye Gelirleri

1.841

6.077

2.566

230,1

 

 

 

 

 

HARCAMALAR

178.126

203.501

204.988

14,2

   Faiz Hariç Harcamalar

132.163

154.769

152.042

17,1

       Personel Giderleri

37.812

43.555

43.670

15,2

       Sos. Güv. Kur. Devlet Primleri

5.075

5.801

10.102

14,3

       Mal ve Hizmet Alımları

19.001

22.154

15.587

16,6

       Cari Transferler

49.851

63.249

60.863

26,9

       Sermaye Giderleri

12.098

12.915

12.104

6,8

       Sermaye Transferleri

2.637

3.543

3.647

34,4

       Borç Verme

5.689

3.552

3.695

-37,6

       Yedek Ödenekler

-

-

2.375

 

   Faiz Harcamaları

45.963

48.732

52.946

6,0

 

 

 

 

 

BÜTÇE DENGESİ

-4.643

-13.883

-16.830

199,0

 

 

 

 

 

Faiz Dışı Denge

41.320

34.848

36.116

-15,7

Kaynak: MB

 

 

            2007 yılı boyunca elde edilen gelir meblağı 190 milyar YTL’dir. Aynı dönemdeki harcama meblağı 203 milyar YTL’dir. (Bkz. Tablo 12)

 

            2007 yılında faiz harcamaları meblağı 48,7 milyar YTL olup, 2006 yılına göre %6 oranında artış meydana gelmiştir. Buna bağlı olarak, faiz dışı dengede de önceki döneme göre gerileme söz konusudur. 2006 yılında 41,3 milyar YTL olan faiz dışı fazla, 2007 yılında 34,8 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. (Bkz. Tablo 12)

 

            Bütçe dengesinde de olumsuzluklar meydana gelmiştir. Nitekim 2006 yılında 4,6 milyar YTL olan bütçe açığı, 2007 yılının aynı döneminde 13,9 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bununla beraber, 2007 yılı sonunda, hedef bütçe açığı olan 16,8 milyar YTL’lik meblağ dahilinde kalınmıştır. (Bkz. Tablo 12)

 

 

3-B) BORÇ VERİLERİ:

2007 yılı sonu itibariyle iç ve dış borçlara ilişkin bilgiler Tablo 13-16’da yer almaktadır.

 

TABLO 13: İÇ BORÇ DURUMU (Milyon YTL)

 

2005

2006

2007

MEBLAĞ

244.782

251.470

255.310

VADE (ay)

23,5

24,6

25,7

Kaynak: HM

 

 

            2007 yılı sonu itibariyle toplam iç borç stoku 255 milyar YTL civarındadır. 2006 yılı sonuna göre meydana gelen artış 3,8 milyar YTL’dir. Stokun ortalama vadeye kalan gününde ise biraz artış meydana gelmiştir. 2006 sonunda 24,6 ay olan ortalama vade, 2007 sonunda 25,7 aya yükselmiştir. (Bkz. Tablo 13)

 

 

TABLO 14: DIŞ BORÇ DURUMU (Milyon $)

 

2005

2006

2007

TOPLAM

168.716

205.548

247.200

 *Kısa Vadeli

37.103

40.354

41.803

 *Orta-Uzun Vadeli

131.613

165.194

205.397

Kaynak: HM

 

 

            2006 yılı sonunda 205.548 milyon Dolar olan dış borç stoku, 2007 yılı sonunda 247.200 milyon Dolar’a yükselmiştir. Vadeler açısından dış borçlar temel karakteristiğini sürdürmekte olup, ağırlıklı olarak orta-uzun vadelidir. 2007 sonu itibariyle orta-uzun vadeli borçların toplam borç içindeki payı %83 civarındadır. (Bkz. Tablo 14)

 

 

TABLO 15: DIŞ BORÇ KOMPOZİSYONU (%)

DÖVİZ CİNSİ

2005

2006

2007

Dolar

54,4

55,3

55,5

Euro

32,0

32,4

34,7

SDR

8,7

5,2

2,9

Yen

1,7

1,3

1,1

Diğer

3,2

5,8

5,8

Kaynak: HM

 

 

            2007 yılı sonu itibariyle dış borcun %55,5’i ABD Doları cinsindendir. Müteakiben; Euro, SDR, Yen ve diğer para birimleri cinsinden borçlar gelmektedir. (Bkz. Tablo 15)

 

 

TABLO 16: MERKEZÎ İDARE BORÇ STOKU (Alacaklıya Göre) (Milyar $)

 

2006

2007

TOPLAM BORÇ STOKU

245,5

286,3

I) İÇ BORÇ STOKU

178,9

219,2

   a) Piyasa

128,1

161,8

   b) Kamu Kesimi

50,8

57,4

 

 

 

II) DIŞ BORÇ STOKU

66,6

67,1

   a) Kredi

30,2

28,4

       a.1) Uluslararası Kuruluşlar

19,3

17,3

              (IMF Kredisi)

10,8

7,1

       a.2) Hükûmet Kuruluşları

4,9

4,9

       a.3) Ticarî Bankalar

6,0

6,2

   b) Tahvil

36,3

38,7

 

 

            Hazine Müsteşarlığı verilerine göre; alacaklılarına göre merkezî idare toplam borç stoku; 2005 sonu itibariyle 247,1 milyar Dolar iken, 2006 itibariyle 245,5 milyar Dolar’a gerilemiş, 2007 yılı sonunda ise 286,3 milyar Dolar’a yükselmiştir. (Bkz. Tablo 16)

 

 

 

4) DIŞ İŞLEMLER KESİMİ

 

4-A) ÖDEMELER DENGESİ:

2007 yılı sonu itibariyle ödemeler dengesi bilgilerine Tablo 17’de yer verilmektedir.

 

TABLO 17: ÖDEMELER DENGESİ (Milyon $)

 

2006

2007

I. CARİ İŞLEMLER HESABI

-31.460

-38.031

   I.a) Dış Ticaret Hesabı

-40.060

-47.517

   I.b) Hizmetler Hesabı

13.540

14.053

   I.c) Gelir Hesabı

-6.620

-6.794

   I.d) Cari Transferler Hesabı

1.680

2.227

 

 

 

II. SERMAYE VE FİNANS HESAPLARI

34.600

38.014

   II.a) Sermaye Hesabı

 

0

   II.b) Finans Hesabı

 

38.014

 

 

 

III. NET HATA VE NOKSAN

-3.140

-17

Kaynak: TCMB

 

 

            Merkez Bankası ödemeler dengesi istatistiklerine göre cari işlemler hesabı 2005 yılında 23,2 milyar Dolar açık vermişken, 2006 yılı itibariyle bu açık 31,46 milyar Dolar’a yükselmiş olup, artış oranı %36 civarındadır. 2007 yılı sonu cari açığı ise 38 milyar Dolar olup 2006 yılına kıyasla meydana gelen artış oranı %21 civarındadır. (Bkz. Tablo 17)

 

 

4-B) MAL TİCARETİ:

Ana ve alt kalemler itibariyle mal ticareti verileri, Tablo 18’de ve 19’da yer almaktadır.

 

TABLO 18: DIŞ TİCARET BİLEŞİMİ (000 $) (Ocak-Aralık)

 

2006

2007

Değişim (%)

İHRACAT

85.535

107.154

25,3

İTHALÂT

139.576

169.987

21,8

DIŞ TİCARET DENGESİ

-54.041

-62.833

16,3

İHRACAT / İTHALÂT (%)

61,3

63,0

 

Kaynak: DTM

 

 

            2007 yılı sonu ihracatı 107 milyar Dolar, ithalâtı ise 170 milyar Dolar civarındadır. 2006’ya göre meydana gelen artış oranları sırasıyla %25,3 ve %21,8’dir. Dış ticaret açığında meydana gelen artış %16,3 olup, 2007 yılı sonunda ihracatın ithalâtı karşılama oranı %63’tür. Bu oran, 2006 yılı sonuna göre 1,7 puan kadar yükselmiştir. (Bkz. Tablo 18)

 

 

TABLO 19: GENİŞ EKONOMİK GRUPLARIN SINIFLAMASINA (GEGS) GÖRE DIŞ TİCARET BİLEŞİMİ (Milyon $) (Ocak-Aralık)

 

2006

 

2007

 

DEĞER

(%)

 

DEĞER

(%)

İHRACAT

 

 

 

 

 

  Sermaye (Yatırım) Malları

9.423

11,0

 

13.694

12,8

  Ara (Ham madde) Mallar

37.788

44,2

 

49.334

46,0

  Tüketim Malları

37.790

44,2

 

43.707

40,8

  Diğer

533

0,6

 

418

0,4

 

 

 

 

 

 

İTHALÂT

 

 

 

 

 

  Sermaye (Yatırım) Malları

23.347

16,7

 

27.040

15,9

  Ara (Ham madde) Mallar

99.605

71,4

 

123.574

72,7

  Tüketim Malları

16.116

11,5

 

18.697

11,0

  Diğer

508

0,4

 

675

0,4

Kaynak: DTM

 

 

            2007 yılı sonunda, mal sınıflamasına göre dış ticaret bileşimi açısından ihracat alt kalemleri, sırasıyla şöyledir: Ham madde, tüketim, yatırım ve diğer mallar. Burada dikkati çeken husus şudur: Geleneksel olarak ihracat kalemleri arasında ilk sırayı tüketim malları alırken, 2006 yılı itibariyle bu yapıda bir değişiklik meydana gelmiş olup, ilk sırayı ham maddeler almıştır. Aynı dönemde, ithalât alt kalemleri ise karakteristik yapısını sürdürmüş olup sırasıyla şöyledir: Ham madde, yatırım, tüketim ve diğer mallar. (Bkz. Tablo 19)

 

            2007 yılı sonunda, ülke gruplarına göre incelendiğinde, ihracatın %56,4’ünün AB ülkelerine; kalan kısmının diğer ülkelere yapıldığı ortaya çıkmaktadır. Aynı dönemde ithalâtın %42,6’sı AB ülkelerinden; kalan kısmı diğer ülkelerden gerçekleştirilmiştir.

 

 

4-C) HİZMET TİCARETİ:

 

TABLO 20: HİZMET TİCARETİ GELİŞMELERİ (Milyon $) (Ocak-Aralık)

 

2007

HİZMETLER DENGESİ

14.053

   a) Ulaştırma

-164

   b) Turizm

15.227

   c) İnşaat

759

   d) Sigorta

-876

   e) Finans

-228

   f) Diğer Ticarî

-840

   g) Resmî

-214

   h) Diğer

389

Kaynak: TCMB

 

 

            TCMB verilerine göre, 2007 sonu itibariyle Türkiye’nin net gelir sağlayan başlıca hizmet alt sektörleri turizm ve inşaattır. Söz konusu dönem itibariyle Türkiye’nin hizmet ticareti net geliri 14 milyar Dolar civarındadır. (Bkz. Tablo 20)

 

            TÜİK istatistiklerine göre, 2007 sonu itibariyle Türkiye’yi ziyaret eden kişi sayısı 27.214.988’dir. Yurt dışını ziyaret eden Türkiyeli turist sayısı ise 4.956.069’dur. Giriş yapan yabancı ziyaretçilerin ülkeleri itibariyle sıralaması şöyledir: Avrupa, BDT, Asya, Afrika, Amerika, Okyanusya, Diğer.

 

 

 

BAZI DEĞERLENDİRMELER VE TEKLİFLER:

 

Siyasete Dış Müdahaleler-Ekonomik Yansımalar:

            Muasır medeniyetin temel nitelikte geçerliliği olan değerlerinden biri olarak ‘demokrasi’, başta gelişmiş ülkeler (GÜ) olmak üzere, gelişmekte olan ülkelerin (GOÜ) de özümsemeye ve hayata geçirmeye çalıştığı bir yönetim anlayışıdır…

Devamı için:

http://www.akademiktisat.net/calisma/tr_iktisat_sektorel/2007_06.htm

 

 

Ekonomik İstikrar-Yabancı Sermaye:

            Türkiye ekonomisi, her türlü eksikliğine-aksaklığına rağmen, belli bir istikrar sürecine girmiştir. Bunu meydana gelen siyasî, hukukî bazı olumsuzluklara rağmen, ekonomide büyük boyutlu çalkantıların meydana gelmeyişinden anlamak mümkündür…

Devamı için:

http://www.akademiktisat.net/calisma/tr_iktisat_sektorel/2007_06.htm

 

 

Savaş Ekonomisi:

            Yeni bin yıla ekonomik krizlerle giren Türkiye, henüz yaralarını sarma aşamasında iken şimdilerde de birtakım farklı krizlerle karşı karşıya bulunmaktadır…

Devamı için:

http://www.akademiktisat.net/calisma/tr_iktisat_sektorel/2007_09.htm

 

 

Spor Ekonomisi:

            Dış ticaretteki payları açısından ele alındığında, hizmet alt sektörlerinden ‘spor’la ilgili olarak çok net değerlendirmeler yapmak mümkün olmamaktadır. Bunun çeşitli sebepleri vardır. Halbuki bu faaliyetlerde ihmal edilemeyecek boyutta ticarî işlemler gerçekleştirilmektedir…

Devamı için:

http://www.akademiktisat.net/calisma/tr_iktisat_sektorel/2007_09.htm

 

 

Dr. Mehmet Behzat Ekinci.

mbekinci@akademiktisat.net

http://www.akademiktisat.net

 

 

 

Kaynaklar:

TÜİK, DPT, HM, DTM, TCMB, MB, BDDK, Turkish Bank, Anlayış.

 

 

 

Sayfa Başı